موضوع خشونت علیه زنان در افغانستان مبحث تازه‌ای نیست و زنان همواره به‌صورت جدی با آن روبه‌رو بوده‌اند. این خشونت‌ها در حدی مداوم و متداول بوده که بسیاری از آن برای زنان امری عادی شده و حتی به‌عنوان خشونت به آن نگاه نمی‌کنند. فرهنگ زن‌ستیزانه و قوانین مردسالارانه در این کشور همیشه باعث شده تا جامعه به زنان نگاهی شیء‌‌انگارانه داشته باشد که این نگاه، بعد از حاکمیت گروه طالبان به‌شکل جدی‌تری وارد لایه‌های زندگی مردم شده و به‌سرعت در حال رشد است.
در بیشتر از دوسال حاکمیت گروه تروریستی طالبان در کنار دستورهای زن‌ستیزانۀ این گروه، رسانه‌ها هر روز ابعاد متفاوتی از خشونت‌های جسمی، جنسی و روانی، خودکشی‌های از سر درماندگی، قتل‌های مرموز و زندانی شدن زنان معترض را منعکس می‌کنند، درحالی‌که کنار هم قرار گرفتن این موارد، تصویر وحشتناکی را از وضعیتی که زیر پوست جامعه جاری است و شرایطی که بر زنان حاکم است ارائه می‌دهد.
امسال بزرگداشت 25 نوامبر و کارزار 16 روزۀ محو خشونت علیه زنان در حالی برگزار می‌شود که دختران افغانستان نزدیک به 900 روز است که از رفتن به مکتب منع شده‌اند و زنان حق تحصیل، کار و حضور در اجتماع را ندارند. سازمان ملل این کمپاین را با شعار«بهانه‌ای نیست» شروع کرده و از دولت‌ها خواسته تا برای جلوگیری از خشونت علیه زنان و دختران سرمایه‌گذاری کرده و شیوۀ این سرمایه‌گذاری برای پیش‌گیری از خشونت مبتنی بر جنسیت را به‌اشتراک بگذارند، اما در افغانستان گروه طالبان اولین و بزرگ‌ترین عامل خشونت علیه زنان است که به‌گونۀ اجباری بر سرنوشت مردم حاکمیت می‌کنند.
زنان در ۲۰ سال گذشته با تحمل رنج و قربانی دادن، توانستند حضور نسبی خود را در جامعۀ به‌شدت زن‌ستیز افغانستان تثبیت کنند، ولی با سقوط نظام جمهوریت تمام این دست‌آوردها از بین رفت و حالا افغانستان یکی از بدترین کشورها برای زنان می‌باشد، به‌طوری که تمام نظر سنجی‌های جهانی در مورد وضعیت زنان، افغانستان را همواره در پایین‌ترین رتبه قرار می‌دهد.
بر اساس گزارش موسسۀ تحقیقات صلح «پریو» و موسسۀ زنان، صلح و امنیت دانشگاه جورج‌تاون آمریکا، در مورد وضعیت زنان جهان در ماه عقرب نشر شد، افغانستان بدترین کشور از لحاظ رفاه، امنیت و دسترسی زنان به عدالت در جهان شناخته شده‌است.
در این گزارش تحقیقی، وضعیت زنان در ۱۷۷ کشور جهان بررسی شده‌است که افغانستان به‌دلیل شکنجه و زندانی شدن تعداد زیادی از فعالانِ زن در دوسال سلطۀ گروه طالبان، در آخرِ این فهرست قرار گرفته‌است، در گزارش آمده‌است که از سال ۲۰۲۱، زنان افغانستان از حقِ شغل، تحصیل و استقلال کاملاً محروم شده‌اند.
کارگذاران این تحقیق گفته‌اند؛ ۲۰ کشوری که در پایین‌ترین رده‌های شاخصِ سال ۲۰۲۳ قرار دارند، بین سالهای۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ درگیری مسلحانه را تجربه کرده‌اند و در این کشورها بیشتر از پنجاه درصد زنان در نزدیکی مکان‌های درگیری زندگی می‌کنند.
در ادامۀ این گزارش، در مورد وضعیت وخیم زنان در افغانستان پس از به‌قدرت رسیدن گروه طالبان، آمده‌است: «این گزارش باید زنگ خطری برای رهبران جهان باشد که همۀ زنان افغانستان زندانی‌اند!»
در کنار این مورد، افغانستان بعد از سال 2021 و تسلط گروه طالبان امسال نیز برای سومین سال متولی در قعر جدول رده‌بندی جهانی شاخص شکاف جنسیتی قرار گرفته و نابرابرترین کشور جهان شناخته شده‌است.
بر اساس گزارش «شاخص جهانی شکاف جنسیتی»، افغانستان نابرابرترین کشور جهان شناخته شده‌است، این روند دقیقاً از زمانی آغاز شده که گروه تروریستی طالبان کنترل کشور را در دست گرفتند و با صدور فرمان‌ها و دستورات تندروانه و افراط‌گرایانه، زنان را از تمام حقوق انسانی‌شان محروم کردند.
از زمان تسلط دوبارۀ گروه تروریستی طالبان بر افغانستان، وضعیت افغانستان نه تنها بر اساس این شاخص مجمع جهانی اقتصاد، بلکه در تمام عرصه‌ها، رو به وخامت بوده و در حال رسیدن به یک فاجعۀ تمام عیار است.
وضعیت زنان در جهان
هم‌زمان با روز جهانی منع خشونت علیه زنان، نشریۀ فوربز نوشته‌است: «علی‌رغم این واقعیت که خشونت علیه زنان امری قابل پیش‌گیری است، اما هیچ کشوری نتوانسته خشونت علیه زنان را حذف کند.»
همچنان این نشریه بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل نوشته‌است که به‌طور متوسط، بیش از 5 زن یا دختر در هر ساعت (یا هر 11 دقیقه یک نفر) توسط یکی از اعضای خانوادۀ خود کشته می‌شوند. در ادامۀ این گزارش گفته شده: «در سال 2020، تقریباً 47000 زن و دختر در سراسر جهان توسط شریک جنسی خود یا سایر اعضای خانواده کشته شدند. آسیا با 18600 قربانی بیشترین تعداد قربانیان را به‌صورت مطلق دارد. آفریقا منطقه‌ای است که بالاترین سطح را نسبت به جمعیت زنان آن دارد.»
این نشریه نوشته‌است که عواقب خشونت جنسیتی علیه زنان گسترده‌است و از جمله ناراحتی‌ها و ناخوشی‌های روانی، جنسی و نازایی را ممکن است به‌دنبال داشته باشد و اغلب زنان را برای تمام عمر تحت تأثیر قرار می‌دهد.
همچنان «آژانس زنان» سازمان ملل متحد گزارش داده‌است که جهان کماکان از رسیدن به برابری جنسیتی بازمانده و اگر وضع کنونی ادامه یابد، بیش از ۳۴۰ میلیون زن و دختر در کرۀ زمین تا سال ۲۰۳۰ کماکان در فقر مطلق زندگی خواهند کرد و از هر چهار زن، یک نفر ناامنی غذایی شدید را تجربه خواهد کرد.
در گزارش این آژانس آمده‌است که شکاف جنسیتی در حوزۀ قدرت و مسندهای رهبری همچنان وجود دارد و نسل آیندۀ زنان نیز به‌طور متوسط ۲.۳ ساعت در روز را بیش از مردان صرف کارهای بدون دستمزد پرستاری و خانه‌داری خواهند کرد.
سازمان ملل در یک گزارش دیگر گفته‌است که ۷۳۶ میلیون زن در جهان، یعنی از هر سه زن یک نفر، در طول زندگی خود دست کم یک‌بار هدف نوعی خشونت فیزیکی یا جنسی قرار گرفته‌اند و این خشونت‌ها از جانب شریک زندگی و مواردی چون سوءاستفاده‌های روان‌شناختی، تجاوز در قالب ازدواج، زن کشی، خشونت جنسی و تجاوز، خشونت علیه کودکان، خشونت خیابانی، آزار و اذیت سایبری، قاچاق انسان و بردگی جنسی و ازدواج اجباری کودکان می‌شود.
در این گزارش هم‌چنین آمده‌است که برخی زنان بیش از دیگران در مقابل چنین خشونت‌هایی آسیب‌پذیرند و این آسیب‌پذیری تحت تأثیر عواملی چون سن (در مورد دختران جوان و زنان سالمند)، وضعیت تأهل و تجرد، هویت جنسی، مذهبی و معلولیت افزایش می‌یابد.
این همه درحالی‌است که حاکمیت گروه طالبان در افغانستان باعث شده تا زنان از جامعه به‌گونه‌ای کامل ترد شوند و محدودیت‌های وضع شدۀ اجتماعی از سوی این گروه، زمینۀ بیشتر شدن خشونت علیه زنان را چند برابر کرده‌است. از سویی دیگر، سکوت جامعۀ جهانی در قبال وضعیت تأسف‌بار زنان افغانستان نیز باعث شده تا گروه طالبان بدون ترس از فشارهای جهانی دست به خشونت در برابر زنان بزنند.
