مقامات طالبان دختران را از رفتن به مکتب منع کردند، حضور زنان در دانشگاهها را ممنوع نمودند و مانع تمام زنان از کار در مؤسسات غیرحکومتی نیز شدند. اقتصاد افغانستان با بحران مواجه شد که این موضوع نیز سبب از بین رفتن اشتغال و اقتصاد در افغانستان گردید. بهدنبال تصرف قدرت توسط طالبان، کشورهای خارجی کمکهای بشردوستانهٔ خود را برای توسعهٔ افغانستان قطع کردند.
بهدنبال تمام محدودیتهای ایجاد شده از زمان بازگشت طالبان، آنچه که بیشترین صدمات اقتصادی را بر افغانستان وارد کرد، ممنوعیت اشتغال زنان در سازمانهای غیر دولتی بود. طالبان با تهدید نسبت به تمام سازمانهای غیر دولتی داخلی و خارجی در افغانستان که به استخدام نیروی زن بپردازند، دستور تعطیلی آنها را صادر میکند. این اقدام طالبان علیه حقوق زنان از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۱ بود. از دیگر محدودیتهای ایجاد شده برای اشتغال زنان در سالهای گذشته، دستور توقف کلیهٔ فعالیت زنان در مؤسساتی بود که تحت کنترل طالبان نیستند.
توقف کار سازمانهای غیر دولتی بهدلیل ممنوعیت اشتغال زنان در افغانستان باعث از بین رفتن ثبات اقتصادی افغانستان شده و چشمانداز اقتصادی خانوادهها را بهخطر انداختهاست. بر اساس گزارشها بهجز ممنوعیت کار زنان، بیکاری جوانان در حال افزایش است و وضعیت عمومی اشتغال وخیم گزارش میشود. در این بین، بعضی از زنان برای خود اشتغال ایجاد میکنند، مانند دهقانی یا خیاطی و از این طریق به درآمد خانواده کمک کرده و از بیکاری و سقوط بیشتر اقتصاد خانواده جلوگیری میکنند. اما آیا ادامهٔ این روند میتواند به اقتصاد از بین رفتهٔ افغانستان کمک کند؟
اگرچه محدودیتها بر دختران و زنان پیامدهای شدیدی بر چشمانداز آموزش و بازار کار آنها داشتهاست. اما عدهای از زنان و دختران، با مشاهدهٔ مشکلات دیگر زنان افغانستان در زمینه تأمین معیشت خانواده و همچنین محرومیت از کار و تحصیل تحت حاکمیت طالبان، تصمیم گرفتند تا پسانداز خود را سرمایهگذاری کنند.
درحالیکه طالبان محدودیتهای تحصیلی و اشتغال زنان در افغانستان را اعمال میکنند، تعدادی از زنان و دختران بهدنبال ایجاد فرصتهای شغلی برای همنوعان خود که حقوقشان محدود شده هستند. برخی با تأسیس مدارس غیررسمی به آموزش دختران میپردازند؛ برخی دیگر کارگاههایی در زمینههای مختلف راهاندازی و فرصتهای شغلی جدید فراهم میکنند.
یکی از این کارگاهها، تأسیس کارگاه خیاطی است که میتواند به بسیاری از زنانی که شغل خود را از دست دادهاند و دخترانی که نمیتوانند به مدرسه بروند، با آموزش حرفهای به آنها کمک کند تا به درآمد برسند. افزایش محدودیتها برای زنان و تعطیلی دانشگاهها و مدارس دخترانه انگیزهٔ زیادی را در بین زنان بهوجود آوردهاست.
در همین موضوع و در حمایت از اشتغال و اقتصاد زنان، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، نمایشگاه تولیدات زنان را در بلخ و کابل برگزار کردهاست. در این نمایشگاهها صنایع دستی زنان و دختران به نمایش و فروش گذاشته شدهاست.
سازمان ملل متحد با نشر خبرنامهای نوشتهاست که این نمایشگاهها را در کارزار یکهفتهای خود به مناسبت «روز جهانی زن» برگزار کردهاست. در خبرنامه آمده که بیشتر این زنان صنعتگر، توسط کمیساریای عالی سازمان ملل متحد حمایت میشوند و این نمایشگاه نیز بهمنظور بازاریابی برای آنان برگزار شدهاست.
سازمان ملل متحد پیش از این اعلام کرده بود که توانمندسازی زنان و دختران در افغانستان در اولویت کارش قرار دارد و بههمین منظور در بیش از سه سال گذشته از ۷۵ هزار شغل تحت رهبری زنان و دختران حمایت کردهاست.
بر بنیاد گزارشهای منتشر شده توسط سازمان ملل، بیشتر این حمایتها متمرکز بر صنایع دستی بودهاست؛ زیر این بخش از محدود راههای باقی مانده برای زنان و دختران است که محدودیتهای طالبان آنرا بهشکل مستقیم نشانه نگرفتهاست. بیشتر کارها پس از حاکمیت طالبان، برای زنان و دختران ممنوع شده و آنان مجبور شدهاند که برای تأمین نیازهای نخستین زندگی به کارهای خصوصی از جمله صنایع دستی رو آورند.
باید افزود که کار زنان در این بخش نیز با مشکلهای جدی روبهرو است که شامل کمبود بودجه، ممنوعیت سفر بدون همراه مرد و دسترسی به بازارهای ملی و جهانی را شامل میشود.
پس از تسلط طالبان در افغانستان و ایجاد محدودیتها علیه زنان، شماری از زنان افغانستانی، کسب و کارهای کوچک راهاندازی کردهاند. این زنان سعی دارند تا محدودیتهای طالبان را تبدیل به فرصت کرده و برای زنان و دختران محروم از کار و تحصیل زمینههای اشتغال فراهم کنند. اشتغال زنان در افغانستان پس از تصرف قدرت توسط طالبان کاهش یافته و محدودیتهای وضع شده بر کار و آموزش زنان، بر کاهش اشتغال آنان نیز تأثیر بسیار گذاشتهاست.