تداوم ستیز با آموزش؛ آخرین چراغ‌ها خاموش می‌شود

از زمان تسلط دوباره گروه تروریستی طالبان بر افغانستان، بیش از 10 فرمان، مکتوب و دستور از سوی این گروه علیه آموزش و آگاهی، به ویژه آموزش زنان و دختران، صادر شده است.

اکنون، دختران تنها اجازه دارند تا صنف ششم به مکتب بروند و پس از آن، دروازه‌های مکاتب بر روی آنها مسدود می‌شود و مجبور می‌شوند که همانند هزاران دختر دیگر، برای همیشه خانه‌نشین شوند.

با این حال، ستیز این گروه با آموزش و آگاهی، به ویژه برای دختران، هنوز متوقف نشده است و با صدور دستورات «شفاهی» ادامه پیدا کرده است.

از سوی دیگر، در زیر سلطه‌ی این گروه، فعالیت‌های مشکوکی علیه دانش آموزان و دانشجویان دختر و آموزگاران زن صورت گرفته است که نشانه‌‌های از سیاست‌های زن‌ستیزانه‌ی این گروه، به ویژه در عرصه‌ی آموزش را در خود دارد.

در هفته‌ی جاری، گروه تروریستی طالبان بار دیگر ستیز با آموزش زنان و دختران را تشدید کردند و آخرین زمینه‌های آموزش حضوری برای دختران و زنان در شهرها و روستاهای دور دست افغانستان را از بین بردند.

«چه مسلمان چه کفری مسدود شود»

در تدام صدور دستورات شفاهی برای ممنوعیت دسترسی زنان و دختران به آموزش، گروه طالبان فعالیت آموزشی سازمان‌های بین‌المللی را در افغانستان ممنوع کردند.

روز چهارشنبه (17 جوزای 1402 خورشیدی) یک نوار صوتی منسوب به یکی از مسؤولان وزارت معارف گروه طالبان به رسانه‌ها درز کرد که در آن دستور ممنوعیت فعالیت نهادهای بین‌المللی در عرصه‌ی آموزش صادر شده است.

در این نوار صوتی که به دسترس نیمرخ نیز قرار گرفته است، فرد صاحب صدا به مسؤولان بخش معارف طالبان در ولایت‌های افغانستان دستور می‌دهد که «هر مؤسسه خارجی که در بخش تعلیم و تربیه فعالیت دارد، هر نوع فعالیتی که دارد، چه مؤسسه مسلمان است و چه غیر مسلمان، همه را بخواهید و بگویید که فعالیت خود را متوقف کند.»

در این نوار صوتی تأکید می‌شود که این دستور را به صورت «شفاهی» به مؤسسه‌های خارجی ابلاغ شود و به آنها گفته شود که پروژه‌های خود به وزارت معارف گروه طالبان تحویل دهند.

بر اساس این نوار صوتی، دستور جدید در وزارت معارف طالبان اتخاذ شده است و امکان دارد که وزیر معارف این گروه در روزهای آینده این دستور را به صورت کتبی نیز صادر و ابلاغ کند.

در این نوار صوتی گفته می‌شود که این دستور شامل مؤسسه‌های داخلی نمی‌شود، اما آنها نیز اگر «شرایط را قبول نکنند، مسدود می‌شوند.»

در یک نوار صوتی دیگر که منسوب به یکی از مسؤولان بخش معارف طالبان در ولایت سرپل در شمال کشور است، دستور داده می‌شود که فعالیت سازمان‌های بین‌المللی در عرصه‌ی آموزش «فوری» متوقف شود.

این فرد که از او بنام مولوی خال محمد کاشفی در رسانه‌ها نام برده شده است به آمران معارف طالبان در ولسوالی‌های سرپل دستور می‌دهد که فعالیت مؤسسه‌های که همراه ما کار می‌کنند را «بسیار عاجل» توقف بدهید؛ «هرکاری که می‌کنند، چه مبرز ایجاد می‌کنند، ترمیم دارند، تعمیر دارند، یا چاه دارند، هرچه که دارند توقف بدهید.»

او می‌گوید که تنها به دو مؤسسه به‌نام‌های «اسلو» و «صدا» اجازه بدهید که کار خود را پیش ببرد و بقیه را «اجازه یک ساعت و یا یک روز هم ندهید که کار شان را پیش ببرند.»

در این دو نوار صوتی که از مسؤولان طالبان به رسانه‌ها درز کرده است، از شماری از مؤسسه‌های خارجی از جمله شورای پناهندگان ناروی، مؤسسه‌ی اکتید، بنیاد آقاخان، مؤسسه‌ی حمایت اطفال، و مؤسسه‌ی سیکا به صورت مشخص نام برده می‌شود.

هرچند در نوارهای صوتی که از گروه طالبان به بیرون درز کرده، از موسسه نجات کودکان (Save the children) و صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسیف) نام برده نمی‌شود، اما گفته می‌شود که فعالیت این دو نهاد بین‌المللی نیز متوقف شده است.

پس از ممنوعیت آموزش دختران توسط گروه تروریستی طالبان، شماری از نهادهای بین‌المللی کلاس‌های آموزشی «جامعه محور» را ایجاد کرده بودند و در آن به دختران و پسران بازمانده از مکتب، آموزش می‌دادند.

از جمله‌ی این نهادها، یونیسیف به تازگی اعلام کرده بود که تنها در ماه اپریل برای 573 هزار و 388 کودک که 59 درصد آن دختران بودند، خدمات آموزشی ارایه کرده است.

اکنون با ممنوعیت فعالیت آموزشی سازمان‌های بین‌المللی، آخرین چراغ‌های روشن در این عرصه، خاموش می‌شود و افغانستان در یک تاریکی هولناک فرو خواهد رفت.

دخترانی که در مکتب مسموم شدند

پس از تسلط گروه طالبان بر افغانستان، دومین مورد مسمومیت گروهی دختران در اوایل هفته جاری گزارش شد.

روز یکشنبه (14 جوزای 1402 خورشیدی) منابع محلی به رسانه‌ها از مسمومیت 80 دانش‌آموز دختر و آموزگار زن در دو مکتب ابتداییه‌ی دولتی در ولسوالی سانچارک ولایت سرپل خبر دادند.

بر اساس گزارش این منابع، در ابتدا روز شنبه، 60 دانش‌آموز دختر و چهار معلم زن در مکتب ابتداییه‌ی منطقه «کبودآب» این ولسوالی مسموم شدند و روز یکشنبه نیز  15 دانش‌آموز دختر در مکتب ابتداییه‌ی «فیض‌آباد» منطقه آب کلان ولسوالی سانچارک مسموم شدند.

اسهال، استفراغ، سرگیجی، سوزش معده و نفس تنگی از علایم مسمومیت این دانش‌آموزان دختر در ولسوالی سانچارک ولایت سرپل گفته شده است.

بر اساس گزارش شماری از منابع محلی، شماری از این دانش‌آموزان دختر حتا برای درمان به ولایت بلخ در شمال کشور منتقل شدند.

هنوز مشخص نیست که این دانش‌آموزان دختر و معلمان زن چگونه مسموم شده‌اند و عوامل مسمومیت آنها چه بوده است.

منابعی که از شفاخانه‌های سرپل و ولایت بلخ با رسانه‌ها صحبت کرده‌اند، گفته‌اند که نتوانسته‌اند دلیل این مسمومیت و نوعیت مواد سمی استفاده شده را مشخص کنند.

پیش از این، در ماه میزان سال گذشته خورشیدی، گروه طالبان به صورت عمدی دانشجویان دختر را در خوابگاه دانشگاه کابل مسموم کرده بودند.

دلیل این کار جلوگیری از اشتراک دختران دانشجو در اعتراضات ضد طالبانی در دانشگاه‌های کشور بود.

شماری از دخترانی که توسط طالبان در خوابگاه دانشگاه کابل مسموم شده بودند، برای چندین روز بستری بودند.

در آن زمان، منابع مختلف به نیمرخ تأیید کردند که طالبان دانشجویان دختر را از طریق خوراندن غذایی آلوده با مواد سمی مسموم کرده است.

«جنایت شنیع»

مسمومیت دختران دانش‌آموز و معلمان زن در ولسوالی سانچارک ولایت سرپل، واکنش‌های گسترده را در پی داشته است.

اتحادیه اروپا، با صدور یک اعلامیه، مسمومیت این دانش‌آموزان و معلمان را «جنایت شنیع» خواند و خواستار بررسی آن شد.

در اعلامیه‌ی اتحادیه اروپا آمده است که «حق آموزش، یک حق انسانی برای کودکان در هرجا است و مکاتب باید مکانی امنی برای همه‌ی کودکان باشند.»

صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد نیز با صدور یک بیانیه به این رویداد واکنش نشان داد و از وقوع آن ابراز نگرانی کرد.

این نهاد نیز از گروه طالبان خواست که این مسأله را بررسی کند و تأکید کرد که «مکاتب باید جای امنی باشند که در آن کودکان بدون ترس آموزش ببینند و زنان بدون این‌که جان‌شان در خطر باشد، کار کنند.»

توماس وست، نماینده‌ی ویژه آمریکا در امور افغانستان نیز نوشته است که «از گزارش‌های مسمومیت دانش‌آموز دختر در ولایت سرپل افغانستان عمیقاً نگرانم.»

او افزوده که «خواستار هر اقدامی برای تحقیق این رویداد و حفاظت کودکان هستم» و تأکید کرده که شهروندان افغانستان مستحق فراگیری تحصیل بدون ترس و محدودیت هستند.

با وجود همه این واکنش‌ها، طالبان اما در مورد مسمومیت 80 دانش‌آموز دختر و معلم زن در ولایت سرپل سکوت اختیار کرده و هیچ واکنشی نشان نداده‌اند؛ سکوتی که می‌تواند نشانگر دست داشتن آنها در چنین رویدادی باشد.

فعالان حقوق زن به این باور هستند که طالبان از هیچ اقدامی برای محدود کردن دسترسی زنان و دختران و حتا تمام شهروندان افغانستان به آموزش، دریغ نمی‌کنند و در کنار صدور دستورات محدود کننده، مسمومیت دانش‌آموزان و ناامن‌سازی مراکز آموزشی می‌تواند بخش دیگر از تلاش‌های تاریک اندیشانه‌ی این گروه باشد.