نویسنده: گیسو ارزگانی
مسدود کردن آرایشگاه‌ها و ممنوعیت موسیقی توسط گروه تروریستی طالبان، لذت محافل خوشی را از مردم گرفته‌است. تاکنون افراد و اشخاص زیادی به‌دلیل نواختن موسیقی و یا رقصیدن در محافل عروسی در ولایت‌های تخار، بدخشان و بلخ دستگیر شده‌اند و محافل خوشی آن‌ها توسط مأموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان برهم زده شده‌است.
بیشتر از سه سال است که مردم افغانستان، مناسبت‌های مهم زندگی و محافل خوشی‌شان را در خفا جشن میگیرند تا فرصتی برای شادی و پایکوبی داشته باشند. شماری از باشندگان کابل و بلخ در گفت‌وگو با نیمرخ، تجربهٔ‌شان را از برگزاری محافل خوشی همراه با «هراس و دلهره» از طالبان به اشتراک گذاشته‌اند که به‌دنبال نقاط کور دوربین طالبان بودند تا لحظهای به‌دور از دغدغه‌های زندگی، برقصند و شادی کنند.
جشن عروسی در تالارهای ساکت و خاموش
فاطمهٔ ۲۵ ساله که به تازگی ازدواج کرده‌است، با آن‌که مراسم ازدواجش در یک تالار عروسی برگزار شده بود، اما آنان اجازهٔ پخش موسیقی و رقصیدن نداشتند. مراسم ازدواج او در سکوت و پریشانی به اتمام رسید. او میگوید: «وقتی که هتل را بوک میکردیم به ما نگفته بودند که اجازهٔ پخش موسیقی نداریم. دو روز قبل از عروسی وقتی برای اطمینان از امکانات هتل سر زدیم، به ما تذکر دادند که نباید موسیقی پخش کنیم. به ما گفتند که اگر موسیقی پخش شود، مسئول تالار به جای ما پاسخ‌گو خواهد بود.»
از روز عروسی فاطمه، حسرت رقصیدن با دوستان وخانواده بر دلش مانده‌است. او گفت: «موسیقی‌هایی که برای روز عروسی‌ام از قبل انتخاب کرده بودم هرگز در تالار پخش نشد با آن‌که در خانهمان هم محفل گرفتیم اما وقتی سکوت تالار در عروسی یادم می‌آید، ناراحت میشوم.»
پرداخت پول و طعام به طالبان در ازای پخش موسیقی
در تالارهای عروسی در شهر کابل، اکثر مراسم‌های عروسی به‌دلیل ممنوعیت موسیقی و نظارت مکرر طالبان بی سروصدا و بدون موسیقی برگزار میشود، اما در مواردی مأموران طالبان در صورتی اجازهٔ پخش موسیقی میدهند که به آنان پول پرداخت شود و یا از گران‌ترین منوی رستوران، غذایی به میزبانی خانوادهٔ عروس و داماد صرف کنند.
نرگس ۲۶ ساله تازه عروس دیگری است که در یکی از تالارهای پل‌سرخ کابل مراسم عروسی‌اش را جشن گرفته، او میگوید: با پیش‌کش گران‌ترین منوی غذای هتل به طالبان، در آخر مراسم تنها یک ساعت و نیم فرصت پخش موسیقی و رقص داشت.
نرگس میگوید: «برای پخش موسیقی به مأمورانی که همیشه به نظارت از مراسم‌های عروسی میآیند به درخواست صاحب هتل، بهترین منوی غذایی را برای‌شان تهیه کرده بودند و تا ختم صرف نان مأموران ما فرصت داشتیم که تنها در بخش زنانه موسیقی پخش کنیم.»
نرگس اما از برگزاری مراسم عروسی‌اش در هتل پشیمان است. او میگوید: «شوهرم وقتی زیادی را صرف تهیهٔ مصارف عروسی کرده بود، او حتی برای کار به معدن ذغال سنگ رفته بود، اما تمام پول‌هایش هدر رفت. اگر می‌دانستیم که چقدر محدودیت‌های طالبان بر محفل خوشی ما تأثیر میگذارد و چقدر اذیت میشویم، هرگز پول‌مان را صرف هتل نمی‌کردیم.»
علی‌رغم ممنوعیت موسیقی و رقص از سوی طالبان اما محافل خوشی در خانه‌ها جنب‌وجوش بیشتری دارد. مردم تلاش می‌کنند که شبانه محافل خوشی چون سالگرد، نامزدی و عروسی‌شان را برگزار کنند تا فرصتی برای رسومات عروسی و همچنان رقص و شادی داشته باشند. مراسم‌های خانگی اکنون در کنار پخش موسیقی و رقص و با نواختن دف پر رنگ‌تر شده‌است.
از سوی دیگر به‌دلیل فشارهای اقتصادی شهروندان افغانستان مراسم‌های گران‌بها و پر هزینه اکنون به مراسم‌های کوچک خانگی و اقتصادی‌تر تبدیل گشته‌است.
ممنوعیت موسیقی و رقص، هویت فرهنگی را در معرض نابودی قرار میدهد
اما زنان افغانستان در برابر دستورات ممنوعیت موسیقی و رقص از سوی طالبان آرام ننشسته‌اند. در سه سال گذشته زنان زیادی در اعتراض به این دستور، رقص‌های اعتراضی در فضای آزاد و شماری در مکان‌های نامعلوم با ترانه‌های طالبانی رقصیدند و عکس‌هایی از رهبران طالبان را نیز به آتش کشیدند.
شماری از فعالان حقوق زن به این باور هستند که رقص‌های فرهنگی و مدرن مردم افغانستان در معرض نابودی قرار گرفته‌است.
زینب یک فعال فرهنگی هزاره در کابل میگوید که در صورت تداوم ممنوعیت موسیقی، رقص و محدودیت بر مراسم‌های فرهنگی مردم، فرهنگ‌های بومی نیز نابود خواهد شد. او گفت: «چند سال دیگر نسل بعد از ما به‌جز از دستورات ممنوعیت رقص و موسیقی و سایر دستورات طالبان هیچ چیزی در مورد رسومات فرهنگی نخواهد دانست.»
به گفتهٔ زینب: زندگی بر نسل‌های بعد از امروز تاریک و محدودتر میشود، دختران و نوجوانان علاوه بر محرومیت از کار و تحصیل از رسومات فرهنگی نیز به‌دور میمانند و هویت فرهنگی‌شان نیز در معرض نابودی قرار میگیرد و اکنون تنها راه برای حفظ هویت فرهنگی، جست‌وجوی زندگی در نقطهٔ کور دید طالبان است.
