دشمنی و زنسیتزی طالبان با زنان را میشود از تعداد و شدت محدودیت وضع شده توسط این گروه بر زنان درک کرد. پس از سقوط نظام جمهوری، گروه تروریستی طالبان دروازهی مکتبها را به روی دانشآموزان دختر بالاتر از کلاس ششم بستند و حالا نزدیک به دو سال میشود که بیشتر از هشتاد درصد دختران از آموزش باز ماندهاند.
بعد از منع تحصیل دختران در دانشگاهها، محدود شدن رشتههای تحصیلی برای دختران و اجازه نیافتن آنها برای گذراندن آزمون تخصص در بخشهای طبی، اینبار ادارهی امتحانات این گروه با نشر توییتی در روز دوشنبه ۲۶ سرطان اعلام کرده بود که دختران اجازه شرکت در آزمون عمومی کانکور را ندارند و یک روز بعد این اداره که ریاست آن را عبدالباقی حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی و وزیر پیشین تحصیلات عالی طالبان، به عهده دارد، اعلام کرد که او در تصمیم حذف دختران از آزمون کانکور نقشی نداشته و این تصمیم طی یک نامه رسمی از وزارت تحصیلات عالی به آنها ابلاغ شده است.
مهریه (نام مستعار) ۲۱ ساله دختری است که بیشتر از یک سال برای گذراندن آزمون عمومی کانکور تلاش کرده و آمادگی گرفته بود، ولی دستور گروه تروریستی طالبان تمام رویاهای او را نابود کرد. به گفتهی مادرش، مهریه بعد از شنیدن خبر اینکه اجازه ندارد در آزمون عمومی کانکور شرکت کند شوکه شده است. «شب تا صبح گریه کرد، چند روز میشود که با کسی حرف نزده.»
بعد از تلاش زیاد موفق شدم با مهریه حرف بزنم. وقتی از او در مورد اجازه نیافتنش برای اشتراک در آموزن کانکور پرسیدم گفت: «تنها امیدی که برای زنده ماندن و رسیدن به آرزوهایم همین بود که درس بخوانم و دانشگاه بروم، ولی با کسانی گرفتار شدیم که هیچ بوی از انسانیت نبردهاند.»
کانکور عمومی سال ۱۴۰۱ که آخرین کانکور و آخرین سال امیدواری دختران افغانستان برای رفتنشان به دانشگاهها بود که این مسیر در همان سال با حمله انتحاری به مرکز آموزشی کاج از دخترانی که در آستانهی اشتراک در آزمون بودند قربانی وحشتناک گرفت و نزدیک به شصت دانشآموز دختر کشته و بیشتر از ۱۰۰ تن زخمی و معلول شدند.
برای مهریه که یکی از بازماندههای حمله بر آموزشگاه کاج است این دستور گروه طالبان، روز وحشتناک انفجار را برایش تکرار کرده است.
«بعد از انفجار شرایط روانیام در حدی خراب بود که اگر در خانه دروازه محکم بسته میشد هم من بیهوش میشدم. به همین خاطر نتوانستم در امتحان کانکور شرکت کنم، بعد یک مدت دوباره در کورس رفتم و با همصنفیهایم صنف را که در انفجار کاملا تخریب شده بود دوباره ساختیم و من باز هم ادامه دادم، ولی اینبار گروه طالبان در ادامهی آن انفجار آرزوهایم را گرفت.»
تحصیل دختران در افغانستان یکی از مهمترین مسائل بوده که بعد از سقوط نظام جمهوری گروه طالبان برای امتیاز گرفتن از جامعهی جهانی از آن استفادهی سیاسی کرده است. این گروه تروریستی با گذشت هر روز و نظر به خواستهای سیاسیشان محدودیتهای تازهای را بر زنان وضع میکنند.
با آنکه ممنوعیت تحصیل دختران واکنشهای گستردهای را در سطح جهان در پی داشت، اما رهبران گروه طالبان بدون اعتنا به این واکنشها، آن را تصمیم داخلی خواندند و گفتند که کشورهای خارجی نباید در این مورد مداخله کنند و رهبران این گروه بارها نظام جمهوری را به خاطر فراهم کردن زمینهی آموزش و کار برای زنان به «فحشا» متهم کرده است.
هاجر سیفی، زن ۴٠ سالهای است که در یک سال گذشته با کار کردن در کارگاه قالینبافی توانسته بود هزینهی آموزشگاه دو دخترش را پرداخت کند تا آنها بتوانند با گذراندن آزمون کانکور به تحصیلشان ادامه دهند.
«وقتی مکتبها بسته شد، میگفتم خوب شده که یک دخترم از مکتب فارغ شده و میتواند دانشگاه برود، پارسال یک دختر دیگرم هم بدون یک روز رفتن به مکتب از صنف دوازدهم فارغ شد. هردوی شان را به کورس آمادگی فرستادم تا امتحان کانکور بدهند، ولی تمام زحمت یک عمرم را نابود کرد. در همین یک سال به اندازه ده سال گذشته زحمت کشیدم تا دخترانم راحتتر برای امتحان آمادگی بگیرند.»
رضوانه یکی دیگر از دخترانی است که سال گذشته این آزمون را گذرانده، اما به دلیل بسته شدن دروازههای دانشگاه به روی دختران نتوانست به سمستر دوم دانشگاه راه پیدا کند. در زمستان ۱۴۰۱ زمانی که گروه طالبان دانشگاهها را به روی دختران بست، مقامهای وزارت تحصیلات عالی این گروه در پاسخ به واکنشها گفته بود که این تصمیم موقتی است و پس از بررسی روشهای اجرای قوانین شریعت، امکان تحصیل دختران دوباره فراهم خواهد شد.
رضوانه در این مورد به نیمرخ گفت: «بسته شدن مکتبها و دانشگاهها به روی دختران آیندهی وحشتناک را رقم میزند، ولی مسألهی اصلی این است که در سایهی نظام آموزشی گروه طالبان چه چیزی آموزش داده میشود، طبق نصاب تعلیمی که این گروه نشر کرده است؛ آموزش طالبانی بیشتر از بسته ماندن مکتبها و دانشگاهها زیانآور است.»
به گفتهی رضوانه، او در دانشکدهی جامعهشناسی دانشگاه کابل راه یافته بود و آرزو داشت که روزی بتواند در یکی از معتبرترین دانشگاهها تا سطح دکترا درس بخواند. «من آرزوهایم هر روز میمیرند، حالا با خودم میگویم کاش حداقل یک سمستر دیگر بتوانم در دانشگاه درس بخوانم، ولی ممکن نیست.»
این همه در حالی است که دور اول آزمون کانکور امسال در ولایتهای بامیان، بغلان، پکتیا، تخار، جوزجان، خوست، فاریاب، لوگر، دایکندی، سرپل و غور به روزهای ۲۹ و ۳٠ سرطان بدون حضور دختران برگزار شد و قرار است امتحان ولایتهای دیگر در چهار دور برگزار شود.
