پس از فروپاشی دولت افغانستان در سال ۲۰۲۱ و قطع کمک‌های خارجی، وضعیت صحی و درمانی مردم به‌خصوص زنان و کودکان در نقاط مختلف افغانستان با مشکلات مختلفی مواجه است. بسیاری از زنان و کودکان به امکانات صحی و درمانی دسترسی نداشته و با کمال تأسف اوضاع روز به روز بدتر می‌گردد. از زمان برگشت طالبان تاکنون، سازمان بهداشت جهانی در افغانستان اذعان داشته‌اند که سیاست‌های محدود کنندهٔ طالبان موانع زیادی را در زمینهٔ ارائهٔ خدمات صحی به مردم، به‌ویژه برای زنان ایجاد کرده‌است.
آشفتگی سیاسی، فروپاشی اقتصادی و سیاست‌های محدود کنندهٔ طالبان موانعی را برای خدمات ضروری و مراقبت‌های صحی به‌ویژه برای زنان افغانستان به وجود آورده و زندگی میلیون‌ها زن و کودک در افغانستان با خطر روبه‌رو است. در وضعیت فعلی اگر جامعه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی کاری انجام ندهند و در برابر چنین بحران انسانی منفعل باشند، آسیب‌های جدی و غیر قابل پیش‌گیری دامن مردم، به‌خصوص زنان و کودکان افغانستان را خواهد گرفت.
در همین موضوع روز گذشته، وزارت امور خارجهٔ استرالیا اعلام کرد که دولت این کشور، ۵ میلیون دالر را برای حمایت از زنان و دختران در افغانستان اختصاص داده‌است. وزارت امور خارجهٔ استرالیا دیروز جمعه، ۸ حمل ۱۴۰۴در بیانیه‌ای ابراز داشت که این بودجه برای توانمندسازی شرکای سازمان ملل در افغانستان به‌منظور ارائهٔ خدمات بهداشتی به زنان و دختران فرستاده می‌شود.
در بخشی از این بیانیه، پنی وانگ، وزیر امور خارجهٔ استرالیا، تأکید کرده‌است که کشورش در حمایت از زنان و دختران افغانستانی که همواره در برابر نقض حقوق‌شان از سوی طالبان مبارزه می‌کنند، ادامه می‌دهد. او گفت: ما به حمایت خود از زنان و دختران افغانستانی که شجاعت باورنکردنی از خود در برابر نقض سیستماتیک حقوق بشر توسط طالبان نشان داده‌اند، ثابت‌قدم هستیم.
گفتنی‌است که نظام بهداشتی افغانستان از دهه‌های گذشته به این‌سو با ضعف مالی روبه‌رو بوده و نتوانسته روی پای خود بایستد. در دو دههٔ گذشته نیز نظام بهداشتی افغانستان به کمک‌های انسان‌دوستانهٔ بین‌المللی وابسته بود. اکنون که در افغانستان نظام مشروع و مردمی حاکم نیست، بسیاری از کمک‌های جهانی قطع شده و همچنان بخش درمانی با کمبود پزشکان و متخصصان روبه‌رو می‌باشد؛ با توجه به این شرایط، وضعیت سیستم صحی در افغانستان شکننده‌تر شده‌است.
در بسیاری از روستاهای افغانستان، مرکزهای بهداشتی وجود ندارد. به گفتهٔ بس‌بلو، وابسته به سازمان ملل، بسیاری از زنان در مسیر شفاخانه جان‌شان را از دست می‌دهند. افغانستان، بالاترین نرخ مرگ‌ومیر مادران را دارد. پیش‌تر نمایندگی اتحادیهٔ اروپا در افغانستان گفت که هر دو ساعت یک زن به‌دلیل بیماری‌های قابل پیش‌گیری در این کشور می‌میرد.
در همین‌باره نیز دفتر هماهنگ کنندهٔ امور بشردوستانۀ ملل متحد (اوچا) در افغانستان اعلام کرده بود که افغانستان بیشترین آمار مرگ و میر مادران و نوزادان را در جهان دارد. بر اساس گزارش اوچا که در وب‌سایت‌شان منتشر شده، در هر ۱۰۰ هزار زایمان در افغانستان ۶۹۹ مورد مرگ و میر ثبت می‌شود. در این گزارش به کمبود دکترهای زن و امکانات صحی، عدم سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت و کمبود منابع مالی در مناطق دور افتاده و روستاهای افغانستان اشاره شده که در حال حاضر دسترسی مادران و کودکان به خدمات صحی کمتر شده‌است. دکتر سحر، رئیس بخش صحی سازمان ملل متحد در افغانستان نیز گفته‌بود که پس از آغاز حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان در ماه آگست ۲۰۲۱، تقریباً سیستم صحی این کشور از بین رفته‌است.
وضع محدودیت‌های طالبان علیه کارمندان زن در نهادهای مددرسان سبب شده تا آنان نتوانند به‌درستی برای مردم به‌ویژه در بخش صحت کمک‌رسانی کنند. شهروندان افغانستان نیز از این‌که یک سیستم صحی بی‌ثبات که پاسخ‌گوی نیازهای صحی و بهداشتی مردم نیست، شکایت دارند و این شرایط را تحمل نمی‌کنند.
کمبود تعداد مراکز صحی، دکتر، دارو و تجهیزات بهداشتی از مشکلات اصلی نظام صحی افغانستان عنوان می‌شود. این وضعیت پس از فروپاشی دولت افغانستان در سال ۲۰۲۱ و قطع کمک‌های خارجی وخیم‌تر شده و از سویی دیگر، محدودیت‌های طالبان نیز دسترسی به خدمات صحی را با چالش مواجه کرده‌است. در برخی از ولایت‌ها به‌دلیل نداشتن دکترهای زن و هم‌چنین نبود زیر ساخت‌های بهداشتی، سلامت زنان و دختران با خطر مواجه‌است. در برخی مناطق افغانستان نیز، دکترهای مرد اجازهٔ درمان بیماران زن را ندارند و این پدیده، تهدیدی جدی برای سلامتی زنان به‌شمار می‌آید.
به‌طور کلی شرایط بهداشتی و درمانی با نگاه‌های حذفی و محدود کنندهٔ طالبان، زمینه را برای بیماری‌ها و آسیب‌های بیشتر فراهم ساخته، لذا ورود به این عرصه ضروری است و جامعه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی باید در این خصوص رویکردی جدید اتخاذ کنند تا از مشکلات و بحران‌های جدی در آینده پیش‌گیری نمایند.
