نویسینده: Stefanie Glinski
منبع: گاردین
ترجمه: حسین احمدی
نبیلا وقتی احساس کرد لباسهای آغشته به نفت به پوست او میچسبد و ریههایش پر از بخار است، وحشتش بیشتر شد.
این اولین باری نبود که مشاجره با شوهرش بالا میگرفت. نبیلا طی 30 سال که ازدواج کرده سراسر از شوهرش کتک میخورد. آنها در شهر کابل در پایتخت افغانستان زندگی میکنند. رفتار شوهر نبیلا به گونهای است که حتا او را در شبهای سرد زمستان به درختی در باغ بیرون از خانه کوچک شان بسته است.
نبیلا حالا نمیخواهد با هویت کاملش صحبت کند، اما نام کوچک او واقعاً نبیلا است. پس از آنکه شوهرش نفت را روی نبیلا ریخت و تلاش کرد او را به آتش بکشد، نبیلا برای همیشه از خانه فرار کرد.
از آن واقعه چهار سال گذشته است و اکنون نبیلای 50 ساله در یک آپارتمان کوچک با مادرش زندگی میکند. او به عنوان آشپز و نظافتچی در یک مدرسه خصوصی کار میکند. نبیلا که طی 30 سال زندگی مشترکش همواره خشونت را تجربه کرده است، میترسد که مبادا روزی زندگی مخفی او برملا شود.
او میگوید: «مدتها بود که میخواستم از او جدا شوم اما من حتا نمیدانستم برای جدا شدن از این رابطه از کجا کمک بگیرم. دوست دارم روزی داستان زندگیم را بنویسم تا همه بتوانند آن را بخوانند، به خصوص اینکه بعضی زنانی در موقعیتهای مشابه من قرار دارند.»
براساس گزارش نهادهای حقوق بشری حدود 87 درصد دختران و زنان افغانستان در طول زندگیشان خشونت را تجربه میکنند.
در سال 2009 میلادی، زمانی که قانون منع خشونت علیه زنان توشیح شد، به عنوان یک موفقیت بسیار استقبال شد، اما از آن زمان تاکنون تمامی مواد آن قانون نادیده گرفته شده و فقط تعداد کمی از قربانیان به عدالت دسترسی پیدا کردند.
یک کمپین جدید در کابل قصد دارد این رقم را کاهش دهد. این طرح با عنوان «صحبت برای همدیگرپذیری/Talk for Harmony» در همکاری با فعالان مدنی، علمای دین و روانشناسان راهاندازی شده است.
این کارزار در رسانههای همگانی و شبکههای اجتماعی بازتاب یافته است که کارگزاران کمپین از همین طریق با قربانیان همکاری کرده و خدمات مراقبه و مشاوره ارایه میکنند. در این کمپین در مورد چگونگی کنترل استرس و کمک گرفتن از نهادهای حامی به زنان قربانی خشونت مشاوره داده میشود.
فرشته فرح، یکی از اعضای شبکه زنان افغان که این کمپاین را راهاندازی کرده است، به گاردین میگوید: «خشونت از خانه شروع میشود و موج این خشونت میتواند به آرامی از خانه خارج و به خیابانها، مکتب و همهجا منتشر شود. به همین دلیل است که باید روی این موضوع حرف زد و شعلهی خشونت را از منبع خاموش کرد.»
خانم فرح خشونت علیه زنان را در دستههای مختلفی قرار میدهد: خشونت زبانی، فزیکی/جسمی و عاطفی.
او میگوید بیشتر پروندههای خشونت که زنان در خانه تجربه میکنند هرگز به دادگاه نمیرسد؛ یا در درون خانهها حل و فصل میشود یا بیسرنوشت میماند که اغلب برای چندین دهه طول میکشد.
بلقیس احسان، یکی از اعضای تحقیق در Magentaنهادی که ویدیوها و پیامهای رادیویی کمپین «صحبت برای همدیگرپذیری» را جمعآوری میکند، میگوید: «خشونت در بسیاری از خانهها عادی شده و به یک استراتژی مقابله با فشارهای بیرونی برای افراد تبدیل شده است.»
خانم احسان میگوید برای همکاری با قربانیان خشونت «ما از فیسبوک، توییتر و اینستاگرام استفاده میکنیم تا به قربانیان و مجرمان دسترسی پیدا کنیم. تلویزیونها و رادیوهای محلی، کلیپهای آگاهیدهی ما را پخش میکنند. مردم میتوانند برای دریافت کمک به یک شماره رایگان تماس بگیرند و حتا میتوانند در کابل جلسات مراقبت حضوری را درخواست کنند.»
براساس اطلاعاتی که خانم احسان به گاردین ارایه کرده، قبل از شروع برنامه «صحبت برای همدیگرپذیری» تحقیق این نهاد از 34 ولایت افغانستان نشان داده است که در زمان شیوع ویروس کرونا خشونت علیه زنان افزایش یافته است. 35 درصد از پاسخدهندگان این تحقیق افزایش خشونت مبتنی بر جنسیت در زمان شیوع کرونا را تأیید کردهاند. یک سوم کل زنانی که در این تحقیق سهم گرفتهاند، گفته که آنها حتا نمیدانند پس از تجربه خشونت به کجا بروند یا چگونه کمک بگیرند.
این تحقیقات نشان داده است که با توجیههای نامعقولی خشونت با زنان «قابل قبول» خوانده میشود. 30 درصد اشتراک کنندگان فکر میکنند اگر زنی بدون اجازه از خانه خارج شود باید کتک زده شود، 17 درصد دیگر نیز خشونت علیه زنان را در صورتی قابل قبول خواندهاند که یک زن از انجام وظایف زناشویی سر باز بزند.
خانم احسان میگوید: «در آغاز شیوع کرونا بسیاری از خانوادهها در خانه گیر کرده بودند. فشارهای اقتصادی افزایش یافته بود و در چنین شرایطی بسیاری به خشونت علیه زنان روی آوردند.»
ثریای 57 ساله پنج فرزند دارد. او تحصیلات دانشگاهی دارد و کار میکند. ثریا با آنکه به عنوان تأمین کننده اصلی اقتصاد خانواده به شمار میرود ولی بازهم آزارهای لفظی و عاطفی به صورت پیوسته بر او تحمیل میشود.
ثریا میگوید: «من و شوهرم هر دو با مشکل روبهرو هستیم. زندگی در کشور درگیر جنگ به اندازه کافی دشوار است. جامعه نیز فشارهای بیشتری بر ما وارد میکند.»
کمپین صحبت برای همدیگرپذیری قرار است تا دو ماه آینده ادامه داشته باشد، اما شبکه زنان افغانستان امیدوار است که این فقط آغاز کار باشد و راه طولانی در پیش داریم تا خشونتهای خانگی علیه زنان کاهش یابد.
