درحالیکه خبرنگاران، فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر و نظامیان پیشینِ نظام جمهوریت از ترسِ گروه تروریستی طالبان به کشورهای همسایه پناه بردهاند، اخیراً دولتهای پاکستان و ایران دست به اخراج اجباریِ مهاجران زده و تا کنون هزاران نفر از آنان را به افغانستان برگشتاندهاند.
در این میان، پولیس پاکستان طی روزهای اخیر در شهرهای اسلامآباد و کراچی با اقداماتِ گسترده علیه مهاجران افغانستان، آنها را دستگیر و زندانی کرده است. مأموران پولیس درحالی زنان را با خود میبرند که کودکانِ آنها در خانه تنها و بیسرپرست ماندهاند.
دولت پاکستان در رویکردی بیسابقه اعلام کرده است که تا ختم ماه اکتوبر، تمام مهاجران غیرقانونیِ افغانستان را اخراج میکند و به مالکانِ خانهها و دکانها نیز هشدار داده است که خانهها و محلات تجاریشان را از مهاجران خالی کنند.
زنان مهاجر افغانستانی در ایران و پاکستان که در معرضِ دستگیری و اخراج اجباری قرار دارند، میگویند که پولیس این کشورها با مهاجران مانند «جنایتکار» برخورد میکند. آنان از سازمانهای حقوق بشری میخواهند که جلو اخراج اجباری فعالانِ حقوق زن را بگیرند؛ زیرا با برگشتِ آنها به افغانستان از سوی طالبان کشته خواهند شد.
رعنا (مستعار) یک فعال حقوق زنِ اهل افغانستان در پاکستان میگوید که در پی هجوم پولیس خانوادهاش دستگیر شده اما او هنگام دستگیری آنها در خانه نبوده است. او به نیمرخ گفت که سه عضو خانوادۀ او (شوهر و دو کودک خُردسالش) در زندان اند و نمیتواند حتا برای دیدنِ آنان به زندان برود.
او میگوید: «نمیتوانم برای پیدا کردن اعضای خانوادهام به زندان یا حوزههای پولیس بروم، زیرا خودم هم دستگیر خواهم شد.»
طبق گزارش رسانههای پاکستانی، در جمع مهاجرانِ دستگیر شده از سوی پولیس پاکستان زنان و کودکانِ زیادی نیز حضور دارند.
صدف صاحبی (مستعار) یکی دیگر از فعالان حقوق زنِ اهل افغانستان در پاکستان میگوید که اعضای خانوادهاش توسط پولیس دستگیر شدهاند. برادر صدف که نظامی پیشین در دورۀ جمهوریت بود، با مادر، همسر و فرزندانش دستگیر و زندانی شده است.
صدف گفت: «پولیس خانۀ برادرم را محاصره کرد و آنها را بردند. مادرم را که در بستر مریضی بود نیز با خود بردند!» صدف که برای رهایی آنان به ادارۀ پولیس مراجعه کرده، میگوید در آنجا خود او نیز تهدید به اخراج شده است درحالی که دارای سند قانونی اقامت در پاکستان است.
ظریفه یعقوبی یکی از زنان معترض که پس از آزادی از زندانِ طالبان به پاکستان پناه برده است نیز در گفتوگویی با نیمرخ میگوید که او و سایر زنان مهاجر اهل افغانستان، همه در معرضِ دستگیری و اخراج اجباری قرار دارند. خانم یعقوبی گفت: «پولیس خانه به خانه در جستوجوی مهاجران اند و آنها را با لتوکوب و خشونت دستگیر کرده و با خود میبرند.»
بر اساس گزارشها، پولیس پاکستان مهاجرانِ دارای اسناد قانونی را نیز دستگیر و زندانی میکنند و بعدتر در بدل رهایی آنان، پول هنگفتی بهدست میآورند.
صابره اکبری یکی دیگر از زنان مهاجرِ اهل افغانستان که بهدلیل تهدیدات امنیتی طالبان به این کشور پناه برده است نیز میگوید که نگرانِ زندان و اخراج اجباری از این کشور است. او گفت: «طی چند روز گذشته، مهاجران زیادی از سوی پولیس پاکستان دستگیر شدهاند، حتا مهاجرانی که دارای اسناد قانونی مهاجرت و اقامت هستند، اما پولیس در بدل رهایی آنان تقاضای پول هنگفت میکند.»
در همین حال، موج دستگیری مهاجران افغانستان در ایران و ترکیه نیز شدت گرفته است.
زهرا رضایی یکی از فعالان حقوق زنِ اهل افغانستان مقیم در ایران، به نیمرخ میگوید که علاوه بر دستگیری مهاجران توسط پولیس ایران، شماری از شهروندان ایران نیز بر محل اقامتِ مهاجران افغانستانی حمله کرده و آنان را مورد ضربوشتم قرار میدهند.
زهرا گفت: «پولیس ایران مهاجران را از محلِ کارشان و خیابانها دستگیر میکنند و شهروندان ایران هم به خانههای مهاجران حمله کرده و آنان را با سنگ و چوب میزنند.» به گفتۀ زهرا تا کنون چندین خانوادۀ افغانستانی در حملۀ شهروندان ایرانی مورد ضربوشتم قرار گرفتهاند.
افزایش دستگیری مهاجران توسط پولیس پاکستان و ایران با واکنشهای گستردهیی همراه شده است.
مجمع مدافعان حقوق بشر در اعلامیهیی خواستار دخالت سازمان ملل در روند اخراج مهاجران افغانستان از پاکستان و سایر کشورها شده است.
این نهاد روز جمعه (14 میزان 1402 خورشیدی) در بیانیهیی وضعیت مهاجرانِ دستگیر شده را «نامناسب» توصیف نموده و خواستار دخالت سازمان ملل در روند اخراج و دستگیری مهاجران شد. در بیانیۀ این مجمع آمده است: «با بازداشتشدهها مانند جنایتکار برخورد میشود و وضعیت بهداشتی و غذاییِ آنان نگرانکننده است، آنها از ابتداییترین حقوق انسانی خود محروم هستند. در میان بازداشتشدهگان زنان و کودکان، بیماران و سالخوردهگان نیز شامل اند که در حالت ناگوار قرار داشته و محتاجِ حمایتهای عاجل حقوقی و بشردوستانه استند.»
مجمع مدافعان حقوق بشر از سازمانهای حقوق بشری منطقهیی و بینالمللیِ فعال در امور پناهجویان و مهاجران بهویژه کمیشنری عالی سازمان ملل متحد خواسته است که با انجام اقداماتِ اضطراری در این موضوع مداخله کنند و از حکومت پاکستان بخواهند که هرچه زودتر به این برخوردهای غیرمعیاری و ضد انسانی پایان دهد.
