دفتر زنان سازمان ملل متحد، اولین گزارش کامل خود را با حمایت کمیسیون اتحادیه اروپا دربارۀ وضعیت زنان افغانستان زیر تسلط گروه طالبان با عنوان «نمایۀ جنیستی زنان در افغانستان» تهیه و منتشر کرده‌است، در این گزارش گفته شده که 40 سال پیشرفت زنان در افغانستان با اجرا شدن۷۰ فرمان صادر شده از سوی رهبر طالبان در سه سال گذشته، نابود شده‌است.
گروه تروریستی طالبان از آگست 2021 تاکنون ۷۰ فرمان در مورد حقوق، زندگی و بدن زنان در افغانستان صادر کرده‌است که اعمال این دستورها زنان افغانستان را از تحصیل و کار محروم کرده و همچنان حضور زنان در اجتماع، فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی را از بین برده‌است.
بخش زنان سازمان ملل متحد با اشاره به گزارش‌های ریچارد بنت، فرستادۀ ویژۀ شورای حقوق بشر سازمان ملل در امور افغانستان گفته که وضعیت زنان در افغانستان وخیم است و این وضعیت به‌باور کارشناسان حقوقی و شواری حقوق بشر سازمان ملل معادل «آپارتاید جنسیتی» است.
دفتر زنان سازمان ملل متحد در ادامۀ گزارش خود تأکید کرده‌است که باید دست‌کم ۳۰ درصد کمک‌های بین‌المللی به افغانستان، برای ارتقای برابری جنسیتی و حقوق زنان اختصاص داده شود و در تمام فعالیت‌های بشردوستانه در این کشور هم تمرکز ویژه‌ای روی حقوق زنان صورت بگیرد.
پژوهش‌گران برای تهیۀ این گزارش، با ده‌ها زن و دختر جوان در داخل افغانستان صحبت کردهاند و هشت درصد مصاحبه‌شوندگان در این گزارش گفته‌اند که از زمان بازگشت گروه طالبان به‌قدرت، زنان و دخترانی را می‌شناسند که اقدام به خودکشی کردهاند، همچنان ۱۸ درصد مصاحبه شوندگان گفته‌اند که در سه ماه گذشته بیرون از خانه هیچ زنی را ندیده‌اند.
این گزارش خاطرنشان کرده‌است که به‌دلیل محدودیت‌ها و سرکوب حقوق اساسی، تنها یک درصد زنان در افغانستان احساس می‌کنند که در جامعه تأثیرگذارند.
بر اساس آمار دفتر زنان سازمان ملل، بعد از آمدن گروه طالبان حدود 1.1 میلیون دختر از آموزش در مکتب محروم شده و بیش از صد هزار زن از ادامۀ تحصیل در دانشگاه باز مانده‌اند که این محرومیت‌ها با افزایش حداقل ۵۰ درصدی خطر مرگ مادران مرتبط می‌باشد.
این گزارش اشاره می‌کند که افغانستان به‌دلیل درگیر بودن در تنش‌های طولانی‌مدت و اقتصاد ضعیف، همواره از کشورهایی بوده که از نظر شاخص‌های مختلف برابری جنسیتی، کم‌ترین امتیاز را داشته‌است، اما در مدت ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری، پیشرفت‌های زیادی در زمینۀ برابری جنسیتی صورت گرفت که همۀ آن‌ها با بازگشت طالبان به قدرت متوقف شد: «طالبان حقوق و آزادی‌های اساسی زنان و دختران را هدفمندانه و از طریق مجموعه‌ای از فرمان‌ها، سیاست‌ها و برخوردهای سخت‌گیرانه هدف قرار دادند. این فرمان‌ها نحوۀ پوشش را به زنان دیکته می‌کند، آزادی عمل، حرکت زنان و دسترسی آن‌ها به فرصت‌های آموزشی و حرفه‌ای را محدود می‌کند.»
همچنان، آلیسون داویدیان، نمایندۀ ویژۀ بخش زنان سازمان ملل متحد در افغانستان گفته‌است که زنان افغانستان از خود تاب‌آوری فوق‌العاده‌ای نشان داده و با وجود چالش‌های فوق‌العاده به نقش‌شان در سازمان‌ها، تجارت و ارائۀ خدمات ادامه می‌دهند و دولت‌ها و سازمان‌های حقوق بشری باید روی استقامت و تاب‌آوری زنان سرمایه‌گذاری کنند.
بخش زنان سازمان ملل در گزارش خود گفته‌است که جامعۀ جهانی با تعهد به «تعامل اصولی» در هر برخورد با گروه طالبان باید منافع و آسیب‌های احتمالی به حقوق زنان و دختران را در نظر بگیرد و اطمینان حاصل کند که زنان در تمام هئیت‌های بین‌المللی که با طالبان ملاقات می‌کنند، حضور داشته باشند تا نقش زنان در رهبری به آن‌ها نشان داده شود.
دفتر زنان سازمان ملل متحد در این گزارش وضعیت زنان تحت سلطۀ طالبان را چنین توضیح داده‌است: «حقوق زنان در افغانستان از دیرباز دلیل مبارزاتی شدید میان رژیم‌ها و نسل‌ها بوده، اما ظلمی که زنان و دختران افغانستان از آگست ۲۰۲۱ با آن مواجه شده‌اند، از نظر مقیاس و تأثیر نسلی بسیار بی‌سابقه است.»
در این گزارش تأکید شده‌است که سیاست‌‌‌های فعلی گروه طالبان علیه زنان و دختران در کشوری که از گذشته نیز از نابرابری جنسیتی رنج می‌برد، بحران‌های دیگری را هم تشدید کرده‌است. همچنان باید تدابیری اتخاذ شود تا از اقداماتی که می‌تواند به‌طور ناخواسته باعث عادی‌سازی و یا حمایت از سیاست‌ها، هنجارها و ارزش‌های تبعیض‌آمیز طالبان شود، جلوگیری به عمل آید. «طالبان هنجارهای اجتماعی افغانستان را در چهارچوب قوانین شریعت تدوین کردهاند که کنترل بیشتر مردان بر زنان در خانواده را تثبیت کرده‌است.»
دفتر زنان سازمان ملل به دستورالعمل منع کار زنان در سازمان‌های غیردولتی داخلی و بین‌المللی در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲ اشاره کرده که سبب بی‌کاری بیش از ۱۵ هزار زن شاغل در ۱۸۳ سازمان داخلی و بین‌المللی شد و در شماری از این سازمان‌ها مردان جاگزین آن‌ها شدند.
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار که قبلاً منتشر شده، پیش از روی کار آمدن گروه طالبان، زنان حدود ۲۳.3 درصد نیروی کار در افغانستان را تشکیل می‌دادند، اما با حاکمیت این گروه این آمار به صفر رسیده‌است. در ساختار رژیم طالبان هیچ زنی حضور ندارد و بر اساس فرمان رهبر این گروه، کار زنان افغانستان در دفاتر سازمان ملل متحد نیز ممنوع شده‌است. در کنار این، رهبر طالبان کار زنان در بیرون از خانه در مشاغلی مانند آرایش‌گری را هم منع کرد که در نتیجۀ آن بیش از ۶۰ هزار زن در افغانستان شغل‌شان را از دست داده‌اند.
این در حالی است که نشست سوم دوحه در مورد وضعیت افغانستان به تاریخ 30 جون در کشور قطر برگزار شود و گروه طالبان نیز در این نشست دعوت شده‌اند، در همین حال مردم افغانستان به‌خصوص زنان معترض نگران هستند که دعوت شدن گروه طالبان در این نشست، باعث مشروعیت دهی این گروه خواهد شد و این معترضان با برپایی اعتراضات نشست دوحه را تحریم کردند.
