قدرتگیری گروه طالبان در 24 اسد 1400 خورشیدی نقطه شروع نابودی برای دستاوردهای بیست سال گذشته در افغانستان شد. در این میان اما، گروه طالبان دستاوردهای زنان که در دو دهه گذشته با قربانیهای زیاد رقم خورده بود را با وضع دستورهای زنستیزانه شان در معرض نابودی قرار دادهاند. این دستورها در نبود نظارت سازمانهای حامی حقوق زنان هر روز بیشتر از قبل به گونه جدی و وحشیانه در برابر زنان اعمال میشود.
در کنار دیگر دستورهای غیر انسانی گروه تروریستی طالبان در برابر زنان، از بسته شدن دروازههای مکتب به روی دختران بالاتر از کلاس ششم بیشتر از 450 روز میگذرد. در این مدت دختران به هیچگونه آموزش دسترسی نداشته و تعداد اندک این دانشآموزان که توانستهاند با هزینههای شخصی به مرکزهای آموزشی خصوصی مراجعه کنند با محدودیتهای زیادی که از سوی گروه طالبان بر نهادهای خصوصی وضع شده روبرو هستند.
لابیها و رهبران گروه طالبان در یک و نیم سال گذشته برای به رسمیت شناخته شدن شان هر راه ممکن را امتحان کردهاند. دستور بسته ماندن مکتبهای دخترانه و امتیازگیری سیاسی از این مورد یکی از راههایی است که این گروه روی آن پافشاری دارند. گروه طالبان در یک و نیم سال گذشته هر بار با ایجاد کردن امیدهای دروغین برای باز شدن مکتبها به روی دختران بالاتر از کلاس ششم خواستهاند توجه جامعه جهانی را جلب کنند.
در تازهترین اقدام، گروه طالبان از تمام دانشآموزان کلاس یازدهم که سال گذشته بدون درس و گذراندن امتحان به کلاس دوازدهم ارتقا داده شده بودند به تاریخ 16 قوس امتحان پایانی و فراغت از کلاس دوازدهم اخذ شد. گروه طالبان قبل از برگزاری این امتحان در اعلامیه گفته بودند که تمام دانشآموزان مکلف است برای اشتراک در امتحان پوشش اسلامی(پوشش اجباری مد نظر گروه طالبان) را رعایت کنند و هیچ دانشآموز بدون داشتن ماسک و دستکش سیاه در کنار پوشیدن لباس سیاه اجازه اشتراک را ندارند.
سیما دانشآموزی که در یکی از مکتبهای دخترانه کابل این امتحان را گذرانده است به نیمرخ گفت: «افراد گروه طالبان با سلاح شان در بیرون از مکتب بودند. وقتی داخل مکتب شدم قبل از اینکه نامم را در حاضری برساند و تذکرهام را ببیند، یکی از افراد گروه طالبان به خانمی که مسئول حاضری بود گفت؛ زیر بالا پوشش را ببین که لباس کوتاه نپوشیده باشد. آن خانم بالاپوش زمستانیام را بالا زد و لباسم را دید.»
او همچنین در مورد شیوه برخورد غیر منطقی گروه طالبان در برابر آموزش دختران گفت: «وقتی دروازههای مکتب بسته باشد و ما اجازه درس خواندن نداشته باشیم چطور میخواهند از ما امتحان بگیرند.»
سیما این رفتار گروه طالبان را نشانگر بسته ماندن مکتبهای دخترانه در آینده میداند. « گروه طالبان با این کار شان میخواهند در مقابل نهادهای بینالمللی تظاهر کنند تا بتواند از این طریق راههای به رسمیت شناختن شان و گرفتن کمکها را هموار کنند.»
گروه طالبان در حالی این امتحان را برگزار کردند که بعد از قدرتگیری این گروه، دختران بالاتر از کلاس ششم اجازه رفتن به مکتب را نیافتند و بدون حضور فیزیکی در 16 ماه گذشته، مجبور شدند از تمام 14 مضمون درسی شان در سه ساعت امتحان بدهند.
براساس دستور گروه تروریستی طالبان، در این امتحان دانشآموزان باید به ۱۴۰ پرسش بهشکل درست و غلط، چهارجوابه و خانهخالی پاسخ میدادند. با این همه سرنوشت دانشآموزان دختر پایینتر از کلاس دوازدهم و بالاتر از کلاس ششم همچنان نامعلوم است.
طبق این دستور، دانشآموزی که در چهار مضمون ناکام شود، مشروط و بیشتر از آن «ناکام مطلق» خواهد بود و دانشآموزانی که در روز امتحان غیرحاضر بوده، محروم امتحان شناخته میشوند.
«رابعه» نام مستعار معلمی است که در یکی از مکتبهای شهر کابل مسئول گرفتن امتحان بوده، او به نیمرخ گفت: «تمام سوالها از سوی معارف شهر طرح شده بود و ورق سوالات را صبح روز امتحان مسئولین حوزه به دست ما رساند، زمانی که امتحان تمام شد کلید جوابها را نیز از حوزه آوردند.»
خانم رابعه برگزاری چنین امتحان را از سوی گروه طالبان توهین به نظام آموزشی میداند. او گفت: «وقتی متعلم یک روز در صنف حضور نداشته، چطور باید امتحان بدهد، در صورتیکه سوالات هم از سوی خود گروه طالبان طرح شده باشد و با این کار شان نظام آموزشی را به تمسخر میگیرند.»
او از حضور طالبان مسلح برای نظارت از صحنه امتحان گفت. «افراد طالبان با سلاح شان در میان دانشآموزان باعث ایجاد وحشت میشدند و دانشآموزان نمیتوانستند تمرکز کنند، بیشتر از نیم ساعت وقت امتحان مانده بود، یکی از افراد طالبان با اسلحه وارد صنف شد، اسلحه در دست میان دانشآموزان ایستاد شد که اکثر دانشآموزان ترسیده بودند و میلرزیدند.»
یکی دیگر از دانشآموزان یک مکتب خصوصی در حوزه هجدهم شهر کابل بدون ذکر نامش به نیمرخ گفت: «روز چهارشنبه هفته گذشته هیات ممتحن از طرف معارف کابل به مکتب آمده بود، ما در صحنه امتحان بودیم که دو رنجر طالبان با آژیر بلند وارد صحن مکتب شدند، افراد مسلح طالبان بین دختران دانشآموز پخش شدند، یکی شان نزدیکم آمد، کلاشنکوف بر شانهاش بود، تفنگچهاش را از قبضه کشید و به دستش گرفت، سر مدیر و هیأت ممتحن داد کشید “پارچههای شانه جمع کنین، ای دخترا هیچی یاد نداره!” یکی از همصنفانم نزدیک بود ضعف کند، ضمن استرس امتحان، از اسلحه کشیدن آن طالب زیاد ترسیده بود.»
شمسیه دانشآموزی که امتحان را سپری کرده در مورد سوالات و بسته ماندن مکتبها به نیمرخ گفت: «پارسال هم درس نخواندیم و ارتقا پیدا کردیم و امسال هم بدون یک روز رفتن به مکتب از ما امتحان گرفتند. ما سه روز قبل خبر شدیم که امتحان است، بدون آمادگی امتحان دادیم و سوالات بسیار سخت بود.»
شمسیه که در سالهای قبل اول نمره کلاس بوده بخاطر آمادگی نداشتن و مشکل بودن پرسشها در این امتحان از احتمال پایین آمدن نمراتش نگران است. «از صنف پنج به بعد اول نمره صنف بودم، ولی امسال با این امتحان که یک روز هم معلم به ما درس نداده، ما هم آمادگی نداشتیم و سوالات هم مشکل بود ممکن است فیصدی نمراتم پایین بیاید و نتوانم در بورسیههای تحصیلی ثبت نام کنم.»
لیلا مادر یکی از دانشآموزان این کار طالبان را بازی کردن با آینده دختران میداند و میگوید: «گرفتن سند بدون آموزش هیچ دردی از دختران دانشآموز دوا نمیکند و اینگونه فارغ شدن باری از خسارت مسدود بودن مکتبها را نمیکاهد.»
حدود ۱۶ ماه از مسدود بودن مکتبهای متوسطه و لیسه دختران میگذرد و در این مدت گروه تروریستی طالبان به هیچیک از انتقادها و فشارهای داخلی و خارجی توجه نکرده است. این گروه پیش از این برای بسته بودن مکتبهای دخترانه دلایل و بهانههای زیادی آورده است. در نخستین روز سال تعلیمی که دستور منع رفتن دختران به مکتب هم اعلام شد، گفته بودند تا تهیه شدن طرح لباس و «حجاب شرعی» دانشآموزان، مکتبها به روی دختران بسته خواهد ماند. این گروه پس از واکنشها در این زمینه، دلیل بستن مکتبهای دخترانه را مساله فرهنگی عنوان کرده و گفته بود که مردم افغانستان نمیخواهند دخترانشان از خانه بیرون شوند؛ اما بعداً از تغییر در نصاب آموزشی سخن گفت و تغییر نصاب را پیششرط بازگشایی مکاتب دخترانه اعلام کرد.
