روایت بازداشت و شکنجۀ ظریفه؛ طالبان معترضان را چه‌گونه سرکوب می‌کنند؟

وقتی کابینۀ تک‌قومی و تک‌جنسیتی طالبان تشکیل شد، چنین امری برای مردمی که بیست سال در نظام جمهوری برای برابری قومی و اعادۀ حقوق زنان مبارزه کرده بودند، قابل قبول نبود.

در دو سال سلطۀ طالبان بر افغانستان، زنان با روش‌های مختلفی صدای اعتراض‌شان را بلند کردند. از اعتراضات خیابانی و گردهمایی‌های اعتراضی در داخل کشور گرفته تا برگزاری تظاهرات گسترده در کشورهای مختلف دنیا. طالبان نه تنها مطالبات مخالفان خود را نشنیده و نادیده گرفتند، بل‌که معترضان داخلی را در زندان‌های مخوف‌شان شکنجه کردند. 

ظریفه یعقوبی یکی از آن زنان معترض و فعال است که در نظام جمهوریت نیز در برابر بی‌عدالتی و تبعیض جنسیتی، برای احقاق حقوق زنان مبارزه می­کرد اما بازگشت طالبان و حذف سیستماتیک زنان از جامعه سبب شد، او به مبارازت مدنی علیه این رژیم، با وجود سرکوب‌وخشونت ادامه بدهد.

ظریفه یعقوبی در گفت‌وگویی با نیمرخ، تجربۀ شکنجۀ خود در زندان‌ طالبان را شریک کرده‌است. او می­گوید که مدت 41 روز را شکنجه‌گاه طالبان سپری کرده و این گروه از اِعمال  هر گونه خشونت بر او دریغ نکرده‌اند.

با این‌حال، در خطاب به سایر زنان، وضعیت کنونی هم‌جنسانش را زیر سلطۀ طالبان، به «زمستان سرد و رفتنی» تشبیه کرده و از زنان می­خواهد که تاب بیاورند. 

مواجهۀ اول

ظریفه یعقوبی پس از حادثۀ مرکز آموزشی کاج، یکی از معترضانی بود که در اعتراضات سراسری «Stop Hazara Genocide» در کابل شرکت کرد. طالبان در سراسر افغانستان این اعتراضات را وسیعاً سرکوب کردند. تجمع اعتراضی کابل نیز با خشونت تمام سرکوب شد. 

ظریفه می­گوید: «آن روز نیز مانند تظاهرات‌های دیگر ما را با فیرکردن و شلاق‌زدن متفرق کردند و حتا دکان‌داری را که به یک خانم معترض، آب معدنی فروخت، زیر شلاق گرفتند».

به قول او طالبان برای سرکوب زنان در ابتدا خبرنگاران را از محل اعتراض دور می­کردند و سپس زنان را زیر شلاق و قنداق تفنگ می‌گرفتند.

او می­گوید: «با فیرهای هوایی همه را متفرق می‌کردند، دور از چشم‌ دوربین رسانه‌ها دختران را شلاق می‌زدند. تلفن‌های دختران را می‌شکستند. همه را فاحشه‌های غرب‌زده و کافر و مرتد خطاب می‌کردند».

به گفتۀ ظریفه از دید افراد طالبان زنی که تنها، بدون یک مرد و همراه  شرعی،‌ به هر دلیلی که از خانه بیرون می­رود کافر است و باید سنگسار شود. این طرز دید افراد طالبان، در خیابان و حتا زندان‌ها بر زنان تحمیل می‌شود. 

چه‌گونه‌گی دستگیری و رفتن به شکنجه‌گاه

روز پنجشنبه، دوازدهم عقرب 1401 ظریفه یعقوبی، جنبشی تحت نام «جنبش زنان افغانستان برای برابری» را می­خواست طی یک برنامه در غرب شهر کابل افتتاح کند.

اما قبل از رسیدن آنان به محل برگزاری برنامه، طالبان همه‌جا را گرفته بودند. ظریفه به یکی از افراد طالبان گفته بود که قرار نیست در برنامه بر ضد کسی سخن گفته شود. افراد طالبان نیز پاسخ داده بودند که به شما کاری نداریم اما خبرنگاران اجازۀ ورود به محل برنامه را ندارند. 

به گفتۀ خانم یعقوبی، لحظاتی پس از آغاز برنامه، افراد مسلح طالبان، به محل تجمع آنان هجوم بردند و سه تن از مهمانان برنامه را به طرز وحشیانه­یی مورد ضرب وشتم قرار دادند و سپس بازداشت کردند. 

هنگامی‌ که طالبان آنان را از محل برنامه بیرون می‌بردند، ظریفه یعقوبی علت ماجرا را بازخواست می‌کند، اما افراد طالبان به جای ارایۀ پاسخ، او را نیز دستگیر می‌کنند.

طالبان، متعاقباً تلفن‌های همراه سایر مهمانان این برنامه را نیز بررسی، و عکس‌ها و ویدیوهایی مربوط به این ماجرا را حذف می‌کنند.

41 روز شکنجه، اعتراف اجباری و رهایی

ظریقه یعقوبی می­گوید که پس از دستگیری، هنگام انتقال آن‌ها، افراد طالبان به سرش خریطۀ سیاهی را کشیده بودند. در پاسخ به اعتراضش نیز او را سیلی زده بودند.

«در منطقۀ پل سوخته رسیده بودیم که به سرم یک خریطۀ سیاه کشیدند. من اعتراض کردم اما با سیلی محکم به صورتم زدند. به پل هوایی کوتۀ سنگی که رسیدیم، روسری‌ام را از سرم برداشتند. اول چشمانم را با آن بستند و دوباره خریطۀ سیاه را به سرم کشیدند».

ظریفه نخست به ریاست امنیت ملی منتقل می‌شود و پس از سه شبانه روز به ریاست 040 استخبارات انتقالش می‌دهند. او در این مدت حداقل ده بار بازجویی می‌شود که در نهایت از او اعتراف اجباری می‌گیرند. 

 «در روز بیست‌ویکم زندانی‌شدنم، در آن‌جا از من اعتراف اجباری گرفتند. گویا من از آن‌ها شکایتی ندارم. با سلطۀ آنان بر افغانستان نیز مشکلی ندارم و پس از آزادی نیز با آن‌ها کار خواهم کرد».

ظریفه همچنان می­گوید که در مدت 41 روز زندان تنها یک‌بار خانواده‌اش را ملاقات کرده است و ده‌ها بار زیر شکنجۀ جسمی و روانی، تحقیق و بازجویی شده‌است. 

« اتهام من ارتداد بود. چون در برابر نظام‌شان اعتراض کرده بودم. از هیچ نوع شکنجۀ روحی و جسمی دریغ نکردند. هیچ‌گونه خدمات صحی در زندان برای من ارایه نشد. لباس و مواد شوینده‌یی را که خانواده‌ام به نگهبان زندان داده بود تا به من تحویل دهد، به دستم نرسید. فقط اندکی لوبیا و نان خشک می‌دادند که همه را اسهال کرده بود».

ظریفه یعقوبی با ضمانت بزرگان محل و اقاربش از زندان رها شد. او با گذشت بیش از هفت ماه رهایی از زندان طالبان هنوز هم برای التیام آسیب‌های جسمی‌اش از دارو استفاده می­کند.

سه مهمانی که هم‌زمان با او دستگیر شده بودند، پس از 51 روز و با ارایۀ ده‌ها تضمین از سوی بزرگان محل از زندان آزاد شدند، اما به طرز وحشیانه­یی و با روش‌های مختلف شکنجه شده بودند. 

ظریفه پس از رهایی از زندان نیز چندین بار برای بازجویی احضار شده‌است. طالبان پس از هر تجمع اعتراضی زنان، او را بازجویی می­کردند و یا از او می­خواستند که جلو اعتراضات زنان را بگیرند. بنابراین، در اثر فشار، مخفیانه افغانستان را ترک کرد و اکنون از کشور دیگری علیه طالبان مبارزه می‌کند.

او می­گوید: «تا زمانی که بر زنان ظلم باشد، فرق نمی‌کند که ظالم، طالبان اند یا گروه دیگر. من برای حقوق خودم می‌جنگم. در هر گوشه و کنار دنیا که باشم، برای زنان محروم افغانستان دادخواهی خواهم کرد».