زنان آسیبپذیرترین قشر جامعه در شرایط جنگ و حالات اضطرار میباشند. افغانستان کشوری است که به ثبات امنیتی نرسیده و دارای مشکلات امنیتی جدی است، جنگهای داخلی در آن جریان دارد و زنان نیز به شکل جدی از این جنگها متضرر میشوند. صلح و بازسازی افغانستان و پیشرفت زنان همیشه خواست اصلی جمهوری اسلامی افغانستان بوده، و همیشه برای دستیابی به عدالت جنسیتی و توانمندسازی زنان در تمام عرصههای زندگی، طوری که در استراتیژی ملی انکشافی افغانستان تبیین یافته، هدف حکومت؛ منع تبعیض و خشونت علیه زنان، ارتقای سرمایههای انسانی و پیشرفت رهبری زنان برای اطمینان از اشتراک مساویانه و فراگیر زنان در تمامی عرصههای زندگی میباشد. زنان در شرایط جنگ و حالات اضطرار به مشکلاتی مانند خشونت جنسی، مهاجرت، بیجاشدگی داخلی، فقر، بیکاری، دسترسی نداشتن به آموزش، مشکلات روانی مواجه میشوند. نبود میکانیزمهای مشخص برای عرضه خدمات موجب شده است تا این آسیبها، ابعاد گوناگون زندگی زنان را متاثر سازد، این امر میتواند زنان را از لحاظ تغذیه، مصئونیت، صحت ومشکلات روانی، بیشتر از اقشار دیگر جامعه متاثر سازد. برای حفاظت از زنان در شرایط جنگ و حالات اضطرار میکانیزم مشخصی برای ارگانهای مرتبط، جهت پرداختن به مسائلی که زنان در این وضعیتها به مشکلات مواجه میشوند، وجود ندارد، وزارت دفاع ملی برای حفاظت اطفال در منازعات مسلح پالیسی را تحت همین عنوان ایجاد نموده است. برای رسیدگی به وضعیت زنان در شرایط جنگ و حالات اضطرار به طور مشخص زنان آسیب دیده الزام است تا پالیسی ایجاد شود تا از این طریق به وضعیت زنان رسیدگی صورت گیرد. لذا وزارت امور زنان درصدد ایجاد پالیسی تحت عنوان پالیسی محافظت زنان در شرایط جنگ و حاالت اضطرار گردیده و بر مبنای برنامه عمل ملی-4(4396-4391 )مشارکت دولتداری باز افغانستانOGP، پلان عمل ملی قطعنامه4305 شورای امنیت سازمان ملل متحد، زنان، صلح و امنیت، اهداف انکشاف پایدار و پلان استراتیژیک پنجساله وزارت امور زنان با همکاری وزارتها و ادارات مستقل دولتی و همکاری نهادهای ملی و بینالمللی تهیه کرده است. توقع میرود که با تطبیق این پالیسی، در شرایط جنگ و حالات اضطرار دولت و نهادهای مددرسان از زنان معروض به خطر محافظت کرده و به هر نحو لازم برای حفاظت از آسیب پذیری آنها اقدامات الزم را اتخاذ نمایند.
مفاهیم و کلیات
تعریف اصطلاحات جنگ: به درگیری سازمانیافته، مسلحانه و غالباً طولانیمدتی گفته میشود که بین دولتها، ملتها یا گروههای دیگر انجام شده و با خشونت شدید، گسیختگی اجتماعی و تلفات جانی و مالی زیاد همراه است. حالات اضطرار: حالات اضطرار به وضعیتی اطلاق میشود که در نتیجه آغاز آنی یک بحران به میان میآید یا شرایطی که زندگی انسانها را تهدید کرده و مقابله با آن فراتر از توانمندی مردم باشد. مانند درگیریهای خشونتآمیز، زمین لرزه، سیلاب، لغزش زمین، برف کوچ، آتشسوزی، طوفان شدید، شدت سرما یا گرمای هوا، شیوع امراض، آفات حیوانی یا طاعون و غیره. سرپناه: به مکان مصئون اطلاق میشود که زنان متضرر و بیسرپناه در آن نگهداری شده و از خدمات اولیه حیاتی و صحی مستفید میگردند.
مکانهای موقتی: به خیمهها و اماکن سیار گفته میشود که در حاالت اضطرار و جنگ متضررین در آن نگهداری میگردند.
بیجا شدگان داخلی: اشخاص یا گروهی از اشخاص هستند که خاصتآ در نتیجه جنگ یا به منظور نجات از خسارات مالی و جانی، درگیریهای مسلحانه، اوضاع خشونتهای عمومی، نقض حقوق بشر یا حوادث طبیعی یا ساخته دست بشر مجبور به فرار یا ترک منازل یا محلات بودوباش همیشگیشان گردیدهاند اما سرحد شناخته شده بینالمللی کشور را عبور ننمودهاند.
هدف و مقاصد پالیسی هدف: محافظت و حمایت از زنان معروض به خطر و متضرر در شرایط جنگ و حاالت اضطرار مقاصد: · رسیدگی به وضعیت زنان در شرایط جنگ و حالات اضطرار بخصوص آسیب پذیرترین قشر )بیوه زنان، زنان سرپرست خانواده ، مادران حامله وشیر ده و زنان دارای معلولیت( · تامین مصئونیت زنان در حالت اضطرار و معروض به خطر · ایجاد سرپناه های موقتی مصئون برای زنان متضررو معروض به خطر. 5 · حمایت روحی و روانی برای زنان آسیب دیده از طریق مشوره. · ارائه خدمات حقوقی برای زنان در حاالت اضطرار و جنگ · ارایه خدمات عاجل صحی بعد از حادثه برای زنان