به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان سبب شد تا بسیاریها همه داروندار شان را از دست دهند و از کشور خارج شوند؛ اما در این میان شماری از زنان مهاجرت را فرصت جدی و مهم برای کسب آزادیهای فردی و داشتن زندگی مستقل میدانند.
سلیمه دختر جوانیست که در کمپ نیوجرسی در ایالات متحده امریکا اقامت دارد. او به نیمرخ گفت در افغانستان با بسیار دشواری توانسته بود رضایت خانواده به ویژه پدر و برادرش را به دست بیارود و دانشگاه برود. چون به گفته سلیمه، خانوادهاش فکر میکرد که زنان و دختران نباید در بیرون از منزل فعالیت داشته باشند و یا درس بخوانند.
سلیمه میگوید “وقتی کابل به تصرف طالبان درآمد، فکر میکردم تمام آرزوهایم برباد رفته و هرآنچه را که با سالها مبارزه به دست آورده بودم نابود شده است” اما او روند تخلیه افراد آسیبپذیر از افغانستان توسط ایالات متحده را به عنوان یک فرصت شمرد و تصمیم گرفت که با استفاده از این امکان به صورت پنهان از تمام اعضای خانوادهاش کشور را ترک کند.
21 اگست، شش روز پس از رسیدن طالبان به کابل بود که سلیمه کولهپشتی کوچک دانشگاهش را با یک جوره لباس و فقط 500 افغانی پول جیبی گرفت و صبح زود خانه را ترک کرد، راهی میدان هوایی بینالمللی کابل شد.
او تصمیم خودش را گرفته بود “یا در تیراندازی و تجمع اطراف میدان هوایی بینالمللی کابل کشته میشود و یا وارد میدان هوایی شده از کشور خارج میشود.” سلیمه معتقد بود که اگر به خانه هم برمیگشت پدر و برادرش او را بخاطر خروج بدون هماهنگی از خانه “زنده نمیگذاشتند.” سلیمه بعد از دو روز تحمل گرسنگی و سختی با همکاری یک مردی که دارنده ویزای ایالات متحده بود، توانست وارد میدان هوایی بینالمللی کابل شود.
تاهنوز سلیمه نمیداند که خانوادهاش در چه وضعیت به سر میبرد. او میگوید با آنکه دوری لز مادر و مهاجرت سختیهای خودش را دارد ولی در افغانستان دیگر حق و آزادی برای زنان نمانده بود: “فقط به مادرم فکر میکنم. اصلا تصورش برایم سخت است که چقدر رنج کشیده و گریسته. گاهی فکر میکنم اشتباه کردم؛ ولی آنجا هم دیگر کوچکترین حق و آزادی نداشتم. درس خواندن، کار کردن و حتا از داشتن حق انتخاب همسر محروم میشدم.”
نه تنها سلیمه، بلکه هر یک زنان، مردان و دخترانی که بخاطر نجات از کشته شدن به دست طالبان خانه، خانواده و وطن شان را ترک کردهاند روایت غمناک و جالبی دارند.
محبوبه یکی دیگر از زنانیست که پیش از روی کار آمدن طالبان در افغانستان در یکی از رسانهها کار میکرد ولی اکنون با دوست پسرش در ایالات متحده به سر میبرد.
محبوبه میگوید خانوادهش حاضر نبود افغانستان را ترک کند ولی به دلیل تهدید امنیتی از سوی طالبان، از او خواستند با استفاده از فرصت روند تخلیه از کشور خارج شود.
محبوبه به نیمرخ گفت که “زندگی تنهایی دشوار بود” و خانوادهاش به عروسی او با پسری که دوست دارد، نیز رضایت نداشتند.
این بانوی 26 ساله میگوید به همین دلیل تصمیم گرفت دوست پسرش را به عنوان “همسر” شامل پرونده مهاجرتی بسازد و او را با خود به امریکا بیاورد.
حالا محبوبه از اینکه مرد مورد علاقهاش او را همراهی میکند خوشحال است؛ اما میگوید نگران است و نمیداند چگونه به خانوادهاش بگوید که قرار است خلاف میل آنها با همان پسر زندگی مشترک داشته باشد.
بانوی دیگری پنهان از همسرش با تنها دختر 6 سالهاش به ایالات متحده آمده است. او از بدرفتاری همسر و خانوادهی همسرش فرار کرده است.
زن دیگری که در افغانستان معلم مکتب بود با پنج فرزندش از همسر معتاد خود فرار کرده و به امریکا آمده است.
اینجا در کمپهای مهاجران و کمپهای نظامی ارتش امریکا که پناهجویان افغانستانی را در خود جا دادهاند زنان بسیاری هستند که توانسته از طریق روند تخلیه افراد آسیبپذیر از کشور خارج شوند. بسیاری از آنان داستانهای مشابهی دارند؛ اما حاضر به گفتگو نیستند.
ایالات متحده امریکا پس از به قدرت رسیدن طالبان در جریان روند تخلیه از 15 تا 31 اگست هزاران شهروند افغانستان را از کشور بیرون کرد. هرچند قرار بود در پروسه تخلیه کسانی منتقل شوند که با ایالات متحده و شرکای این کشور کار کردهاند اما ناهماهنگی و بینظمی ناشی از فرار اشرف غنی احمدزی، رییس جمهور پیشین کشور و سقوط افغانستان به دست طالبان باعث شد که شمار زیادی از جمله زنان خود را با پروازهای نظامی و چارتر شده به ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی برسانند.
اکنون شماری از زنان که با استفاده از این فرصت فرار کرده، در اندیشهی تمرین زندگی مستقلانه فارغ از بندهای سنت و محدودیتهای طالبانی و مردسالاری استند.
بربنیاد ارقام رسمی، ایالات متحده 130 هزار شهروند افغانستان را در جریان پروسه تخلیه از کشور خارج کرده که شامل همکاران پیشین نیروها و نهادهای خارجی، خبرنگاران، فعالان حقوق بشر، زنان فعال، اعضای جامعه مدنی، کارمندان نیروهای امنیتی حکومت پیشین، هنرمندان و ورزشکاران استند. اما در این جمع هزاران نفر با آنکه در دستهبندی افراد آسیبپذیر قرار نمیگرفتند بازهم از کشور تخلیه شدهاند. ولی در این جمع زنانی هستند که اگرچند بخاطر شغل شان تهدید مستقیم از سوی طالبان دریافت نمیکردند ولی هرکدام در بندهایی میزیستند که تا اخیر عمر این زنان جز آسیب و خشونت چیزی به ارمغان نمیآورد.
نوت: نامهای منابع این گزارش با درخواست خودشان مستعار ذکر شده است.
