قرار است تا ده روز دیگر (سوم حمل 1402 خورشیدی) زنگ مکتبها به صدا در بیایند و بعد از باز شدن دانشگاهها بهروی دانشجوهای پسر، سال تعلیمی جدید برای دانشآموزان پسر نیز آغاز شود. اما گروه تروریستی طالبان بعد از تسلط بر افغانستان دانشآموزان دختر بالاتر از کلاس ششم را از رفتن به مکتب منع کرده است و 540 روز میشود که دختران از آموزش محروم هستند.
علاوه بر گرسنگی و فقر شدید که در سرتاسر کشور سایه افگنده است، نیمی از جمعیت کشور از سوی این گروه محکوم به حذف و محرومیت است. طالبان با ممانعت از تحصیل دختران و حضور زنان در اجتماع و اعمال محدودیتهای شدید بر بخشهای مختلف زندگی زنان، فضای وحشت و سیاهی را بر کشور حاکم کرده است.
در یکونیم سال گذشته بسته ماندن مکتبها به روی دختران پیامدهای بسیار بدی را روی زندگی آنها گذاشته است. با آنکه دختران به خاطر مبارزه با دستورهای زنستیزانهی گروه طالبان، به آموزشهای دیگر از جمله زبان انگلیسی و نقاشی روی آوردند، اما بسته ماندن مکتبها و دیگر دستورهای زنستیزانهی گروه طالبان دختران را به مشکلات روانی هم دچار کرده است.
مرسل، دختری که اگر گروه طالبان مکتبهای دخترانه را نمیبست حالا کلاس نهم شده بود و به گفتهی خودش باید برای خواندن اساسات مضامین ساینسی در آموزشگاههای خصوصی برای آمادگی کانکور ثبتنام میکرد.
«برنامهریزی کرده بودم که تا صنف نهم انگلیسی را تمام کنم و بعد از آن برای خواندن اساسات در یکی از کورسها ثبت نام کنم.»
اما بعد از آمدن گروه طالبان و مخالفت این گروه با آموزش زنان، مرسل از برنامههای آموزشیاش عقب مانده است و میگوید: «فرمان طالبان برنامه زندگیام را بهم ریخت.»
«وقتی گروه طالبان آمد و مکتبها را بست تمام انگیزه و انرژی ادامه دادن را از من گرفت، با آنهم من روی آموختن زبان تمرکز کردم. اگر آموزشگاههای زبان را مدتی بسته نمیکرد حالا انگلیسی را هم تمام کرده بودم. اما فرمانهای طالبان در مورد آموزش دختران یکی پس از دیگری شدیدتر شد و کلا برنامه زندگیام را بهم ریخت.»
مرسل هنوز مثل دو سال قبل منتظر است که بعد از نوروز مکتبهای دخترانه باز شود و او لباسهای آبی و چادر سفیدش را بپوشد و به مکتب برود.
«گاهی که در خانه از آمدن سال نو قصه میشود، ناخودآگاه به مکتب رفتن فکر میکنم و بعدش متوجه میشوم که در زمان امارت اسلامی زندگی میکنم و مکتب رفتن دخترها جرم است.»
طالبان هنوز هیچ دلیل منطقی و قانع کننده برای مسدود ماندن مکاتب دخترانه ارائه نکردهاند. سرپرست پیشین وزارت معارف گروه طالبان گفته بود که مسدود ماندن مکاتب دخترانه، دلایل فرهنگی دارد و مردم اجازه نمیدهند که دختران ۱۶ و ۱۷ سالهی شان به مکتب بروند؛ اما مردم پاسخ دادند که این اظهارات بیانگر «اندیشه تاریک» سرپرست وزارت معارف طالبان است و تنها مانع بر سر راه ادامه تحصیل دختران، طالبان است نه هیچ چیز دیگر.
رزاق روفی (پدر مرسل)، در مورد بسته ماندن مکتب به روی دانشآموزان دختر به نیمرخ گفت: «وقتی در اسلام میگوید، آموختن بر مرد و زن فرض است، حالا گروه طالبان که خودش را دولت اسلامی چرا به دختران اجازه نمیدهند؟ با این حال یا پیامبر اسلام این حرف را نگفته و دین اسلام از ریشه زنستیز بوده یا گروه طالبان مسلمان نیست.»
او در مورد وضعیت روانی دخترانش بعد از آمدن گروه طالبان و بسته شدن مکتبها گفت: «سه دختر دارم که گروه طالبان آنها را از رفتن به مکتب محروم کرده است، وضعیت روانی مرسل و عاطفه که صنف هفتم و هشتم بودند بسیار بد بود، عاطفه بیشتر از یک هفته از اتاقش بیرون نمیآمد.»
مرسل و خواهرانش نمونهای از دختران و زنان جوان بازمانده از آموزش در افغانستان استند.
براساس گزارش یونسکو، در افغانستان بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ میلادی، تعداد کودکانی که به مدرسه میرفتند، ده برابر شده بود، یعنی از یک میلیون نفر در سال ۲۰۰۱ به حدود ۱۰میلیون تن در سال ۲۰۱۸ رسیده بود. همچنان تعداد دخترانی که به مدرسه میرفتند، در فاصلهی دو دهه، از صفر در سال ۲۰۰۱ به ۲.۵ میلیون تن رسیده بود. بررسیهای یونسکو نشان میدهد که در سال ۲۰۲۱ از هر ده دانشآموز دوره ابتدایی در افغانستان، ۴ تن آنان دختران بودند. حضور دختران و زنان در سطح آموزش عالی نیز چشمگیر بود و در این مدت ۲۰ برابر شده بود، یعنی از ۵ هزار تن به یکصد هزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسیده بود، ولی تسلط گروه طالبان این آمار را به صفر رسانده و آیندهی سیاهی را برای زنان و دختران افغانستان رقم زده است
این در حالی است که با فرمان گروه طالبان مبنی بر محرومیت دختران کلاس ششم به بالا، ۸۰ درصد دختران افغانستان از آموزش محروم شدهاند. یعنی چیزی در حدود ۲.۵ میلیون نفر، همچنین فرمان تعلیق آموزش در سطح عالی نیز حدود یکصد هزار دختر و زن جوان را متأثر کرده و از ادامه تحصیل بازداشته است.
