در ماه ثور امسال(1402 خورشیدی) در ولایت‌ها‌ی کابل، قندهار، هلمند، تخار، بدخشان، کندز، پروان، هرات و بلخ به شماری از دختران دانش‌آموز از سوی مکاتب دخترانه فورم شمولیت در آزمون کانکور توزیع شده و هزینه‌ی آن از دختران گرفته شده بود. امری که سبب امیدواری دختران به بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها شد اما دیری نگذشت که این امید نیز به سراب مبدل شد و رویاهای دختران یکبار دیگر فرو ریخت.
ثریا حسینی، دانش‌آموز 20 ساله‌ای است که سال گذشته بنابر مشکلات خانوادگی نتوانست در آزمون کانکور شرکت کند.اما برای سال 1402 در یکی از مکاتب دولتی شهرکابل فورم شمولیت در امتحان کانکور را خانه پری کرده و هزینه‌ی آن را نیز پرداخت کرده بود. او در انتظار فرا رسیدن روز آزمون بود که گروه تروریستی طالبان دختران را به گونه‌ی کامل از اشتراک در کانکور محروم کردند.
ثریا حدود چهار سال را صرف آمادگی برای شرکت در این آزمون کرده بود. او می‌گوید زحمات چهار ساله و هزینه‌ای که برای آمادگی گرفتن پرداخته بود به فنا رفت. ثریا گفت: «مدت زیادی بین ولایت دایکندی و کابل در رفت‌وآمد بودم مکتبم را اینجا تغییر داده بودم تا در بهترین مراکز آموزشی درس بخوانم. پس از تحولات اخیر به دایکندی برگشتم و سال گذشته بنابر مشکلات خانوادگی از آزمون کانکور 1401 محروم شدم. اما امسال که به کابل آمدم هم شانس شرکت در آزمون را ندارم.»
به گفته‌ی ثریا، فورمی که برای شرکت در آزمون کانکور خانه‌پری کرده بود برای او امید واهی داده بود که تصور می‌کرد پس از سپری کردن آن وارد دانشگاه شود و انتظار داشت دروازه‌ها‌ی دانشگاه به روی دختران باز شود.
ثریا که می‌خواست در دانشگاه طبی کابل، طب معالجوی بخواند از خبر لغو آزمون کانکور در شوک مانده است. او گفت: «وقتی در خبرها دیدم که از دختران امتحان نمی‌گیرند بسیار ناامید شده و گریه کردم. حالا دیگر امیدی ندارم که دروازه‌ی مکتب و دانشگاه را به روی ما باز کنند.»
شکیلا(نام مستعار) 19 ساله، از ولایت هرات نیز یکی از متقاضیان کانکور امسال بود که در دو سال سلطه‌ی طالبان در افغانستان فرصت آمادگی گرفتن به این آزمون را نداشت، با وجود آن می‌خواست آزمون کانکور برگزار شود.
شکیلا مکتب را تا صنف یازدهم در هرات خوانده است، بدون فراگیری مضامین صنف دوازدهم مکتب و به دستور طالبان قرار بود در آزمون سراسری کانکور شرکت کند تا اینکه اداره‌ی ملی امتحانات تنها از اشتراک پسران در آزمون کانکور خبر داد.
شکیلا می‌گوید: «می‌خواستم برای فراگیری ادبیات دری وارد امتحان شوم، شانس آمادگی گرفتن نداشتم اما امتحان هم برگزار نشد دیگر نمی‌دانم چه کاری انجام بدهم که در خانه مصروف شوم.»
شکیلا گرچند مشغول فراگیری «داستان‌نویسی» در یکی از کورس‌ها‌ی آموزشی آنلاین است اما می‌گوید هیچ یک از برنامه‌ها‌ی کوتاه‌مدت آموزشی جای مکتب و دانشگاه را برای او پر نمی‌کند.
حکیمه سادات 19 ساله، یکی دیگر از متقاضیان کانکور از ولایت دایکندی نیز با وجود آمادگی زیاد برای سپری کردن این آزمون، اکنون رویاهایش به خاک نشسته است.
او به نیمرخ می‌گوید با وجود مشکلات اقتصادی، پدر و مادر کشاورزش را در ولسوالی میرامور در مزرعه رها کرده و برای فراگیری کورس‌ها‌ی آمادگی به شهر نیلی مرکز این ولایت آمده بود و پس از بستن مراکز موزشی به روی دختران از سوی طالبان با وجود چالش‌های انترنت، کورس‌هایش را به گونه‌ی آنلاین تعقیب می‌کرد.
حکیمه گفت: «پدرم تنها در زمین‌ها کار می‌کند و نان‌آور خانه است. او تمام مصارف کورس‌هایم را داده بود تا من برای کانکور آمادگی بگیرم. می‌خواستم در آینده حقوقدان شوم.»
حکیمه حالا به ولسوالی میرامور برگشته است تا پدر و مادرش را در امور کشاورزی کمک کند.
ثریا، شکیلا و حکیمه برای ادامه‌ی تحصیل شان می‌خواهند بورسیه‌ها‌ی تحصیلی بگیرند اما نمی‌دانند که اسناد لازم چون سند فراغت از مکتب و پاسپورت و یا فرصت‌ها‌ی تحصیلی در بیرون از کشور را به دست آورده می‌توانند یا خیر؟
محرومیت دختران از شرکت در آزمون سراسری کانکور با واکنش‌ها‌ی گسترده‌ای همراه بود.
رینا امیری، نماینده‌ی ویژه امریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان در تویتی خواستار برگزاری آزمون کانکور برای دختران شده و تاکید کرد که «کامیابی دختران پیروزی افغانستان است.»
در همین حال ساره لطیفی یکی از زنان معترض و عضو جنبش اعتراضی اتحاد و همبستگی زنان افغانستان در واکنش به توزیع فورم شمولیت در آزمون کانکور و سپس حذف دختران از این آزمون، طالبان را به دزدی از زنان و دختران متهم کرده و می‌گوید: «امروز می‌آیید با دروغ، فریبکاری و جعل از دختران پول می‌گیرید که در امتحان شرکت کنند اما بعدا فرمان لغو امتحان می‌دهید. اگر چنین بود چرا از دختران پول گرفته و آنرا دزدی کردید؟ شما زن‌ستیزهای قرن و فرعون‌ها‌ی آخر زمان همه ما را به تنگ آورده‌اید.» این زن معترض با انتقاد از سایر محدودیت‌ها‌ی وضع شده بر زنان از جامعه جهانی می‌خواهد که زمینه‌ها‌ی مشروعیت‌بخشی به طالبان را فراهم نکند.
