زنان در صورت برخورداری از فرصت، به پیشرفت و تعالی می‌رسند

با روی کار آمدن طالبان پس از دو دهه در افغانستان، قطعات دومینوی ناامیدی از فعالیت‌های مدنی، یک به یک بر روی هم فرو می‌ریزد و زنان افغانستانی، این روزها سخت‌ترین رویدادهای عمر خود را به جهت اعمال محدودیت‌های روزمرهٔ زندگی از سوی تروریست‌های طالب، تجربه می‌کنند. به رغم تشدید فشارهای طالبان، زنان افغانستان همواره نسبت به حقوق خود دغدغه داشته و صدای اعتراض آن‌ها به هر شکل ممکن در سه و نیم سال گذشته خاموش نشده‌است. زنان افغانستان در ۸مارچ ۲۰۲۵ دوباره گرد هم جمع شده و اعتراض خود را بر علیه طالبان ابراز کردند. اعلام موجودیت قدرتمند زنان در مبارزات‌شان بر علیه طالبان، امروز جامعه جهانی و دنیا را مجاب به پذیرش آنان و احقاق حقوقشان نموده‌است.

از این‌رو به لحاظ ظرفیت بالای مبارزات زنان افغانستان و پیگیری آن‌ها در رسیدن به نتیجهٔ دل‌خواه، تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، روز گذشته هم‌بستگی خود را با زنان افغانستان ابراز داشته و سرکوب سیستماتیک آن‌ها تحت حکومت طالبان را محکوم کرده‌است. وی گفت که هیچ کشوری نمی‌تواند در شرایطی که نیمی از جمعیت آن از حقوق اساسی محروم است، به شکوفایی برسد.
نخست‌وزیر پیشین بریتانیا در پیامی به مناسبت روز جهانی زن (۸ مارچ)، بر استقامت و پایداری زنان افغانستانی تأکید کرده و مبارزهٔ آنان برای عدالت و برابری را ضرورتی برای آیندهٔ خود افغانستان دانست. او در پیام خود تصریح کرد که پس از بازگشت طالبان به قدرت، زنان افغانستان با سرکوب سیستماتیک مواجه شده‌اند؛ از حق تحصیل محروم شده، از زندگی عمومی کنار گذاشته شده و از آزادی‌های اساسی خود بی‌بهره مانده‌اند. با این حال، مقاومت آن‌ها استثنایی بوده‌است.

همه می‌دانیم که در بسیاری از کشورهایی با اکثریت مسلمان، زنان در عرصه‌های سیاست، اقتصاد و جامعه نقش پیشرو دارند، اما در افغانستان، طالبان زنان را از حیات عمومی جامعه حذف کرده‌است. در دو دههٔ گذشته، افغانستان در مسیری متفاوت قرار داشت؛ مسیری که در آن، زنان نقش حیاتی در شکل‌دهی آیندهٔ کشور ایفا می‌کردند. البته همیشه چالش‌هایی وجود داشت، اما پیشرفت‌های قابل توجهی نیز در عرصهٔ آگاهی زنان به‌وجود آمد. دختران درس می‌خواندند، زنان در دولت کار می‌کردند، آن‌ها در تجارت و بازار کار نیز حضوری پررنگ داشتند.

تونی بلر در صحبت‌هایش تأکید کرد که فداکاری‌های مردم افغانستان و جامعهٔ بین‌المللی نباید به فراموشی سپرده شود. زنان افغانستان در دو دههٔ گذشته نشان داده‌اند که در صورت برخورداری از فرصت، به پیشرفت و تعالی دست می‌یابند. او اطمینان داد که مبارزهٔ زنان افغانستان نادیده گرفته نمی‌شود و از پایداری و شجاعت‌شان قدردانی کرد.
او خطاب به زنان مبارز افغانستان گفت: شجاعت شما در برابر سرکوب، جهان را تحت تأثیر قرار داده‌است. مبارزهٔ شما برای آزادی و کرامت نادیده گرفته نمی‌شود. وی در پایان اشاره کرد که تاریخ، همواره کسانی را که حقوق زنان را سرکوب کرده‌اند، در سوی نادرست خود قرار داده و مبارزهٔ زنان افغانستان به‌عنوان یک آرمان جهانی باقی خواهد ماند.

در همین روز، آماندا مک‌گرگور، فرستادهٔ ویژه استرالیا در امور افغانستان، در نشستی به‌مناسبت روز جهانی زن، نسبت به افزایش محدودیت‌ها علیه زنان در افغانستان هشدار داد و جامعه جهانی را به اقدامی فوری برای دفاع از حقوق آنان فرا خواند.
طبق بیانیه‌ای که هیئت موقت استرالیا در امور افغانستان مستقر در دوحه منتشر کرده‌است، این رویداد به منظور پاسداشت مقاومت زنان افغانستان و تجلیل از دستاوردهای فرهنگی آنان برگزار شد.
آماندا مک‌گرگور ضمن انتقاد از محدودیت‌های طالبان علیه زنان و دختران، از جمله ممنوعیت تحصیل، اشتغال، خدمات درمانی و مشارکت در اجتماع، بر لزوم پای‌بندی افغانستان به تعهدات بین‌المللی، به‌ویژه کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، تأکید کرد.
با این‌حال، طالبان هم‌چنان بر موضع خود پافشاری می‌کنند و حقی را برای زنان قائل نیستند. طالبان در ایجاد محدودیت‌ها بر زنان سیستماتیک عمل کرده و آزادی‌های عمومی و فردی بیشتری را هدف قرار داده‌اند، آن‌ها حقوق زنان را تنها در بخش حقوق شرعی می‌بینند و همین حقوق را نیز بر اساس ارزش‌های اسلامی و فرهنگی خود و قومی خود ارزیابی می‌کنند. طالبان معتقدند که زنان افغانستان از نظر جسمی و روانی در امنیت کامل هستند و حقوق آنان پایمال نشده‌است. البته که منظور طالبان از حقوق، تنها شامل حق ازدواج، مهریه و ارث برای زنان می‌باشد، آن‌هم مباحث خود را می‌طلبد که کدام حق زادواج؟ کدام مهریه؟ کدام ارث؟
اگر برگردیم به مبارزات زنان، به این نکته می رسیم که زنان افغانستان ۲۰ سال با پشتیبانی جامعه جهانی در راستای احقاق حقوق زنان تلاش کردند و به نقطه‌ای رسیدند که بسیاری از زنان به تحصیلات عالیه (دکترا و کارشناسی ارشد) دست یافتند. اکنون اما جامعه و افغانستان نمی‌تواند از این پتانسیل استفاده کند، زیرا تعدادی طالب متحجر به‌نام امارت اسلامی در آن حکومت می‌کند. هر روز محدودیت‌ها بر زنان بیشتر می‌شود، حق کار، تحصیل و آزادی را گرفته و هر روز آنان با تهدیدات امنیتی و جانی روبه‌رو هستند. مشکلات اقتصادی به اوج خود رسیده، فقر و گرسنگی بیداد می‌کند، تمام این اتفاقات و نمایش طالبانی، نشان از یک فاجعهٔ انسانی می‌دهد که در انتظار افغانستان خواهد بود، اگر کاری که باید، صورت نگیرد.