ازدواج یا تخلیه خانه؛ چالش جدید زنان مستقل و مادران مجرد

استخبارات طالبان، وکلای گذر و مالکان منازل مسکونی؛ سه ضلع مثلث، سه جناحی که برای تطبیق فرمان جدید طالبان همدست شده‌اند و عرصه زندگی را برای زنان مستقل و مادران مجرد تنگ می‌سازند.

گروه تروریستی طالبان پس از تشدید فشارها و محدودیت‌ها بر زندگی زنان در افغانستان، زندگی مستأجری را نیز بر زنان مستقل و مادران مجرد سخت‌تر کرده است. در برخی موارد زنان مستقل و مادران مجرد مجبور شده‌اند خانه را تخلیه کنند و یا برای حفظ سرپناه یکی از نزدیکان‌شان را به عنوان محرم در خانه نگهدارند.

برخی منابع محلی به نیمرخ می‌گویند که در شهر کابل و شماری از ولایت‌ها، وکلای گذر و مالکان منازل مسکونی در شناسایی زنان مستقل و بدون همسر و نیز تطبیق امر جدید طالبان با استخبارات این گروه همکاری می‌کنند.

این منابع می‌گویند اکنون مالکان منازل مسکونی بر زنان مستقل و زنانی که سرپرست خانواده‌ هستند ولی همسر ندارند، فشار وارد می‌کنند که ازدواج و یا خانه را تخلیه ‌کنند.

از سویی هم، کسانی که به تازگی دنبال خانه اجاره‌ای رفته‌اند، شکایت دارند که مالکان منازل مسکونی، با یادآوری از امر جدید گروه طالبان، به زنان تنها خانه به کرایه نمی‌‌دهند.

سمیه ۳۲ ساله‌، مادر مجردی است که شوهرش را در جنگ با طالبان از دست داده است. او با چهار کودکش در یک خانه مستأجری در غرب کابل زندگی می‌کند. بزرگترین پسر سمیه 12 ساله است و کوچکترین پسرش سه سال سن دارد. او برای تأمین مصارف زندگی‌اش قالین بافی و گاهی هم صفاکاری می‌کند.

سمیه به نیمرخ گفت که هفته گذشته وکیل گذر ناحیه مربوطه، به او تذکر داده است که خانه‌ی مستأجری‌اش را تخلیه کند، زیرا دهلیز خانه او با صاحب خانه‌اش مشترک است و صاحب خانه نیز هیچ‌ نسبت محرمیتی با او ندارد.

پیش وکیل گذر رفته بودم که در زمستان کار نیست و مرا در جمع مستحقین کمک‌های بشردوستانه لیست کند. اما دو روز بعد به دروازه خانه آمد که با صاحب خانه‌ات در دهلیز مشترک زندگی می‌کنی و او نامحرم است، یا خانه را تخلیه کن و یا ازدواج کن وگرنه به طالبان گزارش می‌دهم که با نامحرم زیر یک سقف زندگی می‌کنی.

سمیه

او افزود وقتی که مجبور به تخلیه خانه شده و به دنبال خانه‌ی اجاره‌ای جدید رفته، در دفترهای رهنمایی معاملات با مسأله‌ی مشابه برخورده است: «محرم داری؟ اگر نداری که استخبارات خبر میشه، ما به درد سر می‌افتیم خاله…»

این در حالی است که در اکثر محله‌های فقیرنشین شهرهای افغانستان، به دلیل بلند بودن سطح فقر و اجاره خانه، مستأجران در یک واحد مشترک با مالک خانه‌شان و یا اجاره‌نشین دیگری، یکجا زندگی می‌کنند.

شماری از زنان مستقل و کرایه‌نشین در شهر نیلی مرکز ولایت دایکندی نیز می‌گویند به دلیل «نداشتن محرم/همراه مرد»تحت فشار مالک خانه‌های‌شان قرار گرفته‌اند تا به خود محرم پیدا کنند و یا خانه‌ی مستأجری را ترک کنند.

طالبان در دایکندی به مالکان منازل مسکونی دستور داده است که بدون هماهنگی با استخبارات این گروه خانه‌های‌شان را به مستأجر ندهند.

سلیمه (نام مستعار) ۲۵ ساله، از ولسوالی شهرستان دایکندی کارمند یکی از نهادهای غیردولتی بود و با دو کودکش در شهر نیلی زندگی می‌کند.

او به نیمرخ می‌گوید که صاحب خانه‌اش او را تحت فشار قرار داده است که خانه را تخلیه کند و یا یکی از اقاربش را به عنوان محرم به خانه بیاورد.

حدود یک هفته است که برای پیدا کردن خانه اجاره‌ای تمام شهر را زیر و رو کردم، اما خانه نیافتم. صاحبان خانه‌ها وقتی می‌فهمند که با کودکان هفت ساله و پنج ساله زندگی می‌کنم به من خانه به اجاره نمی‌دهند. اکثریت می‌گویند طالبان فرمان داده است، تو محرم نداری برای ما درد سر خلق می‌شود!

سلیمه

سلیمه سه سال پیش از شوهرش که معتاد به مواد مخدر بود جدا شد. او پس از طلاق، زندگی مستقل دارد و در یک دهلیز مشترک با مالک خانه‌اش زندگی می‌کند.

زهرا (نام مستعار) ۲۵ ساله، کارمند یکی از نهادهای امدادرسان در ولایت دایکندی است که در یک خانه به گونه مستقل و تنها زندگی می‌کند.

او نیز به سرنوشت مشابه سلیمه دچار شده است و مالک خانه‌اش از او می‌خواهد که به خود محرم پیدا کند، اگرنه، باید خانه‌ را تخلیه کند.

بر من فشار می‌آورند که یا به خود محرم بیاورم یا خانه مستأجری را ترک کنم. مجبور شدم از صاحب خانه چند روزی وقت خواستم تا برادرم از غزنی به دایکندی بیاید.

زهرا در گفتگو با نیمرخ

زهرا باشنده‌ی اصلی ولایت غزنی است و در کابل زندگی می‌کند، اما برای کار با یک نهاد امدادرسان به گونه موقت در ولایت دایکندی رفته است.

او با انتقاد از مالکان خانه‌ها می‌گوید که شماری از مردان صاحب خانه نیز با مفکوره طالبانی‌شان در پی آزار و اذیت زنان استند.

مردم می‌توانند به زنان مستقل و مجرد هم خانه بدهند، مثلی که به دیگر خانواده‌ها خانه‌شان را به اجاره می‌دهند، اما برای خوش‌خدمتی به طالبان، از زنان حمایت نمی‌کنند و از زورگویی بر زنان و یا بیرون انداختن‌شان از خانه لذت می‌برند.

زهرا

ریاست استخبارات گروه تروریستی طالبان در ولایت دایکندی با فرستادن مکتوبی به رسانه‌های محلی این ولایت از مالکان منازل مسکونی خواسته است که سر از تاریخ چهاردهم جدی ۱۴۰۱ خورشیدی به بعد، بدون هماهنگی با استخبارات طالبان خانه‌های‌شان را به کرایه ندهند.

استخبارات طالبان چندی پیش به کمک مأموران امر به معروف و نهی از منکر و افرادی از فرماندهی نظامی این گروه در دایکندی، هفت پسر و ختر را به اتهام «نامحرم بودن و زندگی زیر یک سقف» بازداشت کردند. دادگاه محلی طالبان در دایکندی این هفت پسر و دختر را به مجازات زندان و شلاق محکوم کرده است.

زهرا، سمیه و سلیمه فقط نمونه‌هایی از زنان مستقل و مادران مجرد هستند که به دلیل نداشتن محرم بی‌سرپناه می‌شوند.زنان زیادی در افغانستان به بهانه نداشتن محرم مرد تهدید به اخراج از خانه‌های مستأجری شده‌ و یا در پیدا کردن خانه برای اجاره با مشکل و موانع مواجه‌‌اند.