کاربران شبکههای اجتماعی در کابل و چند ولایت دیگر از اختلال و محدودیت دسترسی به پلتفرمهای چون اینستاگرام، اسنپچت و فیسبوک خبر دادهاند. این محدودیتها به گونهای است که تنها با استفاده از فیلترشکنها امکان دسترسی به این شبکهها وجود دارد، محدودیت برای دسترسی به این شبکهها از روز سهشنبه، ۱۵ میزان ۱۴۰۴ آغاز شده است.
این اقدام گروه تروریستی طالبان، در کنار محدودهای غیر انسانی دیگر، گامی به عقب در عرصه آزادی بیان و اطلاعرسانی محسوب میشود، زیرا شبکههای اجتماعی یکی از آخرین راههای ارتباطی مردم افغانستان با جهان خارج و همچنین ابزار مهم اطلاعرسانی از بحرانها و وضعیت فعلی کشور است.
کاربران و فعالان اجتماعی اعتقاد دارند که این محدودیتها باعث میشود اخبار مربوط به بحران افغانستان به صورت کامل به بیرون منتقل نشود و از سوی دیگر، جنایتهای این گروه، از جمله سرکوب زنان و دختران افغانستان، پشت این فیلترینگها پنهان بماند.
محدودیت دسترسی به رسانهها و شبکههای اجتماعی میتواند ابزاری برای طالبان باشد تا صدای مقاومت و اعتراض جامعه به ویژه زنان را خاموش سازد. زنان افغانستان که در چهار سال گذشته علیه سیاست سرکوبگرانه این گروه ایستادگی کردهاند، این محدودیتها را نشانه دیگری از تلاش طالبان برای نابودی آزادی بیان و ساکت کردن صدای مردم به ویژه زنان میدانند.
سیما، یکی از زنان معترض، معتقد است طالبان آخرین راه ارتباطی مردم با جهان را بستهاند و جهان باید به سرعت و قاطعانه جلوی این اقدامات طالبان را بگیرد. او تأکید میکند که “افغانستان آفلاین” نه تنها آینده مردم افغانستان، به ویژه زنان و دختران را نابود میکند، بلکه کشور را به پناهگاه امن و مقر تروریستان منطقهای تبدیل خواهد کرد.
گرچه طالبان تاکنون به صورت رسمی اظهار نظری درباره این محدودیتها نکردهاند، اما این اقدامات ادامه سیاستهای آنها در محدودسازی دسترسی آزاد به اینترنت و قطع فیبر نوری است. مسئولان این گروه تروریستی قطع اینترنت فیبر نوری را به منظور جلوگیری از منکرات توجیه کردهاند که این تنها پوششی برای سرکوب آزادیهاست.
همچنین اخیراً طالبان بدون ارائه هیچ توضیحی خدمات شبکههای مخابراتی و فیبر نوری را در سراسر افغانستان برای 48 ساعت قطع کرد که باعث اختلال شدید در سیستمهای بانکی، خدمات صرافی و حوالهداری، بازارهای آنلاین، آموزش و فعالیتهای رسانهای شد.
این در حالی است که این گونه اقدامات محدودکننده، پیامدهای جبرانناپذیری برای اقتصاد و بازارهای دیجیتال، آموزش از راه دور، ارتباطات بینالمللی دارد. محدود کردن دسترسی به اینترنت و شبکههای اجتماعی، به معنی محدود کردن صداهای معترض، آزادی اطلاعات و مقابله با نقض حقوق بشر و سرکوبهای طالبان است که در شرایطی که جهان بیشتر از همیشه به ارتباطات دیجیتال متکی است، نابودی این امکان، به منزله قطعی روزنههای امید در افغانستان میباشد.
گروه طالبان با این اقدامات در واقع به دنبال کنترل کامل جریان اطلاعات و کاهش قدرت اعتراض و آگاهی مردم هستند. چنین محدودیتهایی، افغانستان را به انزوا سوق میدهد و این انزوا باعث تضعیف بیشتر جامعه مدنی و تشدید بحرانهای انسانی میگردد. در کنار آن، سرکوب فضای اطلاعاتی و محدود کردن رسانهها، زمینهساز بروز بحرانهای پنهان شدهای است که ممکن است در آینده پایدارتر و پیچیدهتر از بحرانهای فعلی باشد.
در شرایط کنونی که طالبان فضا را برای آزادی و بیان مردم به شدت محدود کرده است، جامعه جهانی باید با واکنش قاطع و همکاریهای بینالمللی، جلوی این نقشۀ سرکوبگرانه را گرفته و از حقوق بشر، آزادی بیان و به خصوص حمایت از زنان و دختران افغانستان دفاع کند. نادیده گرفتن این چالشها نه فقط خیانتی به مردم افغانستان که ضربهای بزرگ به ارزشهای جهانی حقوق بشر و عدالت خواهد بود.